Salim S Abdool Karim, Quarraisha Abdool Karim. Omicron SARS-CoV-2 variant: a new chapter in the COVID-19 pandemic. Lancet 2021 online
25 listopada WHO określiła nowy wariant SARS-CoV-2 mianem „nieopokąjącego” (variant of concern, VoC) i nadała mu nazwę „Omikron”. Stało się to 23 miesiące po pierwszym przypadku COVID-19, w tym okresie doszło do ponad 260 milionów zachorowań i 5,2 milionów zgonów na świecie.
Pojawienie się poprzednich VoC (alfa, beta, delta) wiązało się z kolejnymi falami zachorowań. W ostatnim czasie dominuje wariant delta, wykazujący większą zakaźność, wiążąca się z wyższym miana wirusa po zakażeniu, dłuższym trwaniem infekcji i częstszymi reinfekcjami.
Niepewność co do skuteczności szczepień wobec nowych wariantów nie pozwala widzieć w nich całkowitego rozwiązania problemu pandemii i podkreśla konieczność innych środków prewencyjnych, jak maseczki.
Artykuł w the Lancet omawia skromny na razie stan wiedzy o wariancie omikron. Dane kliniczne i immunologiczne są bardzo skąpe, autorzy koncentrują się na obserwowanych w wirusie mutacjach. Niektóre z nich sugerują zwiększoną transmisję oraz mutacje „ucieczki” wobec przeciwciał (antibody escape). Pierwsze doniesienia z RPA wskazują na szybkie rozprzestrzenianie się wariantu omikron, nie wiadomo jednak, czy wyprze on dominujący wariant delta.
Początkowe obrazy kliniczne są zbliżone do wcześniejszych wariantów, charakterystyczne jest częste występowanie u osób młodych. Te anegdotyczne doniesienia mogą brzmieć uspokajająco, jednakże należy pamiętać, że ciężkie postacie COVID-19 i powikłania z reguły rozwijają się dopiero po kilku tygodniach.
W przypadku dotychczasowych VoC szczepienia w codziennej praktyce są nieco mniej skuteczne w zapobieganiu COVID-19 niż w badaniach klinicznych, jednakże zapobiegają ciężkim zakażeniom, hospitalizacjom i zgonom, co wiąże się bardziej z działaniem limfocytów T niż przeciwciał.
Zdaniem autorów, nie ma powodów, aby obecne protokoły prewencyjne, diagnostyczne i lecznicze nie miały zastosowania wobec wariantu omikron (z wyjątkiem przeciwciał monoklonalnych).
Ekstaropolując na podstawie analizowanych mutacji i wczesnych obserwacji klinicznych można spodziewać się reinfekcji i łagodnych „infekcji przełamujących” (breakthrough infections) u zaszczepionych osób. Wnioski te powinny być jednak traktowane z ostrożnością.
Opracowano na podstawie: Lancet, 3 grudnia 2021
Marcin Kargul