Angelos D Karagiannis i wsp. How low is safe? The frontier of very low (<30 mg/dL) LDL cholesterol. Eur Heart J 2021;42:2154–2169,
Stężenie cholesterolu LDL (LDL-C) ma udowodniony związek z rozwojem miażdżycy. Obecne armamentarium farmakologiczne pozwala na jego obniżenie nawet <30 mg/dL. Czy jest to bezpieczne?
Ryzyko sercowo-naczyniowe maleje liniowo ze spadkiem LDl-C bez wyraźnego plateau przy bardzo niskich wartościach. U noworodków stężenie wynosi zwykle 30-70 m/dL, ale u znacznej części < 30 mg/dL.
W artykule mówione są zaburzenia genetyczne wiążące się z bardzo niskim LDL-C. W abetalipoproteinemi i rodzinnej hypobetalipoproteinemii obserwuje się ciężkie zaburzenia poznawcze i stłuszczenie wątroby, ale nie wydaje się to wynikać bezpośrednio z niskiego stężenia LDL. W innych zaburzeniach jak mutacje genu PCSK9 ludzie są zdrowi i mają bardzo niskie ryzyko sercowo-naczyniowe.
W kilku badaniach nad inhibitorami PSc9 u części pacjentów osiągnięto obniżenie LDL-C do < 20 mg/dL, a nawet ≤ 15 mg/dl. Aktualne wytyczne ESC jako cel przy bardzo wysokim ryzyku sercowo-naczyniowym zalecają < 55 mg/dL i co najmniej 50% redukcję w stosunku do wartości wyjściowych. Liczne inne głosy postulują jeszcze niższe wartości przy „ekstremalnie” wysokim ryzyku.
Autorzy dokonują przeglądu obecnej wiedzy na temat bezpieczeństwa takiego postępowania. Ich zdaniem:
– możliwy jest związek niskiego LDL-C z ryzykiem cukrzycy oraz udaru krwotocznego. Konieczne są badania z dłuższym okresem obserwacji
– w przypadku ryzyka zaćmy nie jest jasne, czy rzeczywiście istnieje taki związek. Również tu konieczne są badania z dłuższym okresem obserwacji
– nie ma wiarygodnych danych na jakikolwiek związek z ryzykiem raka, zaburzeń poznawczych, hipogonadyzmu, hematurii i hepatotoksyczności
Zdaniem autorów, biorąc pod uwagę korzyści oraz krótkoterminowy profil bezpieczeństwa, już dziś warto rozważyć cel terapeutyczny 30 mg/dL u szczególnych pacjentów.
Opracowano na podstawie: European Heart Journal, 7 czerwca 2021
Marcin Kargul
–