Bruce Neal, Jason Wu. Sodium, Blood Pressure, and the Likely Massive Avoidable Burden of Cardiovascular Disease. Circulation. 2021;143:1568–1570
W Circulation ukazała się bardzo rygorystyczna metodologicznie meta-analiza związku spożycia sodu z wartościami ciśnienia. Autorzy wykazali pozytywną, niemal liniową korelację, spójną w grupach z i bez nadciśnienia.
W 85 włączonych badaniach randomizowanych różnica w spożyciu sodu miedzy grupą badaną i kontrolną wahała się w zakresie 0.1 – 7,1 g sodu, średnio wyniosła 1,8 g. Autor komentarza zauważa, że jest to wartość zbliżona do różnicy miedzy średnim (4g/dobę) a zalecanym przez WHO (2g/dobę) spożyciem sodu.
Choroby sercowo-naczyniowe na świecie są przyczyną ok. 18 milionów zgonów rocznie i jest to trzecia część wszystkich zgonów. Podwyższone ciśnienie jest tutaj głównym winowajcą i odpowiada za 9,4-11,5 milionów zgonów rocznie, a także za obciążenia wynikające z chorobowości i niepełnosprawności.
Warto zauważyć, że niekorzystny efekt nadmiernego spożycia sodu może się kumulować z czasem, podobnie jak efekt palenia w odniesieniu do ryzyka raka płuc. Może to tłumaczyć rosnące wartości ciśnienia z wiekiem. Zjawiska tego nie obserwuje się u Indian Yanamomo, prawie nie spożywających sodu.
Należy jednak pamiętać, że badania oceniające związek spożycia sodu z ryzykiem sercowo-naczyniowym nie są tak jednoznaczne, obserwowano zależność w kształcie litery U, ze zwiększonym ryzykiem przy bardzo niskiej konsumpcji sodu. Może to wynikać z niedoskonałości metodologicznych tych badań (ocena spożycia na podstawie próbek moczu a nie dobowej zbiórki). Są też jednak opinie, że nadmierne ograniczenie spożycia sodu może prowadzić do aktywacji neurohormonalnej, wzrostu stężenia reniny, aldosteronu i amin katecholowych, co w teorii może być szkodliwe.
Tym niemniej, przeciętna globalna konsumpcja sodu na poziomie zaleceń WHO najprawdopodobniej pozwoliłaby na uniknięcie milionów zgonów i dziesiątek milionów niezakończonych zgonem zdarzeń sercowo-naczyniowych.
Opracowano na podstawie: Circulation, 20 kwietnia 2021
Marcin Kargul