Deepa Mohan i wsp. Associations of Fish Consumption With Risk of Cardiovascular Disease and Mortality Among Individuals With or Without Vascular Disease From 58 Countries. ,
JAMA Intern Med. 2021 online
Ukazały się wyniki meta-analizy badań nad korzyściami spożywania ryb w prewencji sercowo-naczyniowej. Analizą objęto indywidulane dane 191 558 osób z 58 krajów na 6 kontynentach – uczestników z badania kohortowego PURE (Prospective Urban Rural Epidemiology) oraz 3 badań randomizowanych w kardiologii, nadciśnieniu i cukrzycy – ONTARGET, TRANSCEND i ORIGIN.
Stwierdzono, że spożywanie 175 g ryb tygodniowo (dwie porcje) w prewencji wtórnej wiązało się z istotnym zmniejszeniem ryzyka zdarzeń sercowo-naczyniowych o 16% i wszystkich zgonów o 18%. W prewencji pierwotnej zaobserwowano trend bez osiągnięcia istotności statystycznej. Podobne wyniki dotyczyły nagłych zgonów.
Korzyści zaobserwowano tylko dla ryb tłustych (np. łosoś, śledź, makrela, tuńczyk, sardynka, halibut, węgorz).
We wnioskach autorzy postulują przeprowadzenie badań randomizowanych ukierunkowanych na to zagadnienie, ponieważ ograniczeniem analizy może być niepełna wiarygodność danych dotyczących spożycia na podstawie dzienniczków. Z drugiej strony takie badanie w prewencji pierwotnej byłoby niezwykle trudne do przeprowadzenia.
Komentatorzy podkreślają, że wyniki w żaden sposób nie podważają rekomendacji spożywania ryb w populacji ogólnej. Zdaniem autora edytorialu, Dariusha Mozaffariana (Tufts University, Boston), „skumulowane dowody z prospektywnych badań obserwacyjnych, randomizowanych badań klinicznych, badań mechanistycznych i eksperymentalnych wskazują, że umiarkowana konsumpcja ryb wydaje się przynosić korzyści kardiologiczne”. Dorośli powinni spożywać co najmniej dwie porcje tygodniowo, najlepiej niesmażonych ryb tłustych, ponieważ zawierają one nawet 10-krotnie więcej kwasów omega-3 niż ryby chude.
Opracowano na podstawie: JAMA Internal Medicine, 8 marca 2021
Marcin Kargul