Jennifer Huizen. COVID-19 vaccine rollout in Israel: Successes, lessons, and caveats. Medical News Today
Izrael jest liderem w zakresie szczepień przeciwko COVID-19. Artykuł w serwisie Medical News Today omawia źródła tego sukcesu oraz podkreśla pewne kontrowersje.
Do 19 stycznia 2020 r. pierwszą dawkę szczepionki otrzymało 25,5% populacji tego Izraela liczącej 9 milionów. Dwie dawki przyjęło 550 tysięcy osób. Daje to 32,4 szczepień na 100 mieszkańców (dla porównania 7 w UK i 4,8 w USA).
Co się do tego przyczyniło? Już w czerwcu władze podpisały porozumienie z firmą Moderna, a w listopadzie z AstraZeneca i Pfizer/ BioNTech. Chociaż dokładna cena szczepionek nie jest ujawniona, to są głosy, że była dwukrotnie większa niż wynegocjowana z innymi krajami.
W zamian za wczesne duże dostawy rząd zgodził się udostępnienie firmom Pfizer i BioNTech danych o skuteczności bezpieczeństwie szczepień populacyjnych.
Ważne w tym aspekcie jest, że Izrael jest niewielki, wysoko rozwinięty, ma powszechny system zdrowotny z nowoczesną infrastrukturą medyczną i cyfryzacją, co pozwala na łatwe zbieranie i przetwarzanie danych.
Zdaniem wirusologa Dr. Rivka Abulafia-Lapid Hadassah z Hadassah Medical Center
W pewnym sensie Izrael jest jak duże badanie kliniczne
Opracowano skuteczny system logistyczny, obejmujący m.in. 30 podziemnych zbiorników chłodzących niedaleko lotniska, w których można przechowywać 5 milionów dawek.
Jako cel wyznaczono zaszczepienie całej populacji powyżej 16 roku życia (5,2 miliona osób) do 20 marca 2021. Data ta wzbudza liczne kontrowersje, ponieważ o trzy dni poprzedza wybory parlamentarne, jak podkreślają oponenci premiera Netanyahu.
Kontrowersje wzbudza też zakres przekazywanych do wytwórców szczepionek danych medycznych pacjentów oraz anonimowość tych danych. Dyskutuje się również o równości w dostępie do szczepień w kontekście ludności palestyńskiej.
Trzeba także zauważyć, że efekty szczepień nie są jeszcze widoczne. Wręcz przeciwnie, 19 stycznie odnotowano rekordowe 10 tysięcy nowych przypadków COVID-19, z czego 30-40% wiąże się z wariantem brytyjskim wirusa. Na razie do 31 stycznia trwa narodowy lockdown.
Według danych producenta, na podstawie badania u 40 tysięcy pacjentów skuteczność po pierwsze dawce wynosi 52% i po drugiej 95%. W Izraelu w analizie 800 tysięcy zaszczepionych skuteczność pierwszej dawki wydaje się podobna, ale są też niektóre ośrodki raportują niższą – tylko 33%. 17% nowych przypadków COVID-19 wystąpiło u osób, które przyjęły pierwszą dawkę.
Zarówno sukcesy jak i problemy szczepień w Izraelu mogą pomóc wytwórcom szczepionek w ich dopracowaniu. Doświadczenia z tego kraju będą też bardzo pomocne instytucjom odpowiedzialnym za programy szczepień w innych państwach.
Opracowano na podstawie: Medical News Today, 22 stycznia 2021
Marcin Kargul