Tobias Becher i wsp. Brown adipose tissue is associated with cardiometabolic health. Nat Med 2021 online
Brunatna tkanka tłuszczowa (brown adipose tissue (BAT) badana jest od dekad u noworodków oraz u zwierząt. Stosunkowo niedawno stwierdzono jej obecność u niektórych osób dorosłych, zwykle wokół szyi i ramion.
W odróżnieniu od magazynującej energię tkanki tłuszczowej białej, aktywowana przez zimno BAT uczestniczy w termogenezie prowadząc do utraty energii i poprawiając homeostazę glukozy i lipidów.
W Nature Medicine opublikowano wyniki dużego badania, które wydają się potwierdzać ochronne działanie BAT na zdrowie kardiometaboliczne.
BAT jest widoczna w niektórych badaniach obrazowych, ale nieetyczne byłoby narażanie pacjentów na promieniowanie tylko w celach badawczych. W omawianej pracy wykorzystano wyniki PET-CT ponad 50 tysięcy pacjentów onkologicznych sieci Memorial Sloan Ketteering Cancer Center w latach 2009-2018. Radiolodzy rutynowo oceniają BAT, aby odróżnić ją od guza.
Ogółem BAT zidentyfikowano u 5070 (9,7%) pacjentów, częściej u kobiet (13,8% vs 4,9%), odsetek malał z wiekiem.
Wśród osób z BAT rzadziej występowała cukrzyca: 4,6% vs 9,5%, iloraz szans (OR) 0,44. Istotnie rzadziej występowały również: choroba wieńcowa (OR 0,68), choroba naczyń mózgowych (OR 0,77), niewydolność serca (O,62) i nadciśnienie (OR 0,85). Lepsze były parametry lipidowe i glikemia.
Efekty te były wyraźniejsze u osób z otyłością. Na przykład częstość występowania cukrzycy typu 2 u osób z otyłością i BAT wyniosła 7,5% vs 20,3% u otyłych osób bez BAT. Może to wskazywać, że brunatna tkanka tłuszczowa „może odgrywać rolę w łagodzeniu szkodliwych skutków otyłości” – stwierdzają naukowcy. Ich zdaniem:
„Przyszłe badania powinny mieć na celu pogłębienie naszej wiedzy na temat regulacji brązowej tkanki tłuszczowej u ludzi i opracowanie mechanizmów bezpiecznego modulowania jej aktywności”
Są też opinie bardziej wstrzemięźliwe. Nie wiadomo, czy obserwowany związek ma charakter przyczynowy. Nie wiemy, dlaczego niektórzy dorośli posiadają brunatną tkankę tłuszczową, czy znaczenie mają geny, wysiłek czy niższa temperatura otoczenia, czy i jak biała tkanka tłuszczowa może się zmieniać w brunatną, wreszcie jaki jest potencjał terapeutyczny obserwowanej zależności.
Opracowano na podstawie Nature Medicine, 4 stycznia 2021
Marcin Kargul