Robin E Ferner, Jeffrey K Aronson. Harms and the Xmas factor. BMJ 2020;371:m4067
Świąteczne wydanie BMJ zawiera przegląd piśmiennictwa medycznego (zaopatrzony odpowiednimi referencjami) na temat ryzyk zdrowotnych związanych ze Świętami. Zagrożenia dotyczą one m.in. zwyczajów świątecznych, choinki, przejedzenia czy nadmiernego spożycia alkoholu.
Kartki świąteczne mogą być źródłem potencjalnych szkód. W 1876 roku pewien młody człowiek namalował duże świąteczne karty w kolorze głównie jasnozielonym i doznał ostrego zatrucia arszenikiem zawartym w farbie. Kartki pocztowe są również niebezpieczne, ponieważ sprężynowa klapka skrzynki na listy może amputować czubek palca.
Należy uważać na upadki podczas zawieszania lampek bożonarodzeniowych przy używaniu drabiny (zwłaszcza po spożyciu alkoholu).
Opisano wiele przypadków, gdy drobne elementy ozdób świątecznych dostały się do gardeł lub oskrzeli małych dzieci, wymagając endoskopowego lub chirurgicznego usunięcia. Opisywano także stany zapalne skóry, podrażnienia dróg oddechowych lub uszkodzenie rogówki spowodowane igłami choinkowymi.
Zagrożeniem mogą być prezenty – w1975 r. będący takim prezentem chomik zaraził wirusem zapalenia opon 57 osób w Nowym Jorku, co opisano w the Lancet.
Świąteczne biesiadowanie to temat na osobny artykuł. Autorzy przytaczają doniesienie BMJ z 1946 r. o puddingu zawierającym 58 tysięcy kilokalorii (wraz z przepisem jego przyrządzenia). Warta odnotowania jest potrawa z Wysp Owczych – ræstur fiskur – suszona na powietrzu sfermentowana ryba, tradycyjnie spożywana w Wigilię Bożego Narodzenia razem z garnatálg, łojem z okrężnicy owcy – bardzo skuteczna recepta na otyłość i hipercholesterolemię.
Jest też akcent polski – po przyjęciu bożonarodzeniowym w Narodowym Instytucie Zdrowia Publicznego – Państwowym Zakładzie Higieny w Warszawie w 2012 r., 97 osób zachorowało na norowirusowe zapalenie żołądka i jelit (źródłem była sałatka).
Istnieje pojęcie „Holiday heart syndrome”, opisane w 1978 roku zaburzenie pracy serca (najczęściej migotanie przedsionków), spowodowane spożyciem dużej ilości alkoholu w krótkim czasie.
Autorzy przypominają, że należy także uważać podczas rekreacji na świeżym powietrzu. W 1900 r. w BMJ opisano wypadek brytyjskiego członka służb medycznych w Indiach. Podczas świątecznego polowania tygrys wskoczył na słonia i poranił myśliwego oraz kornaka.
W 2012 r. pojawiła się analiza stwierdzająca, że z punktu widzenia kosztów i korzyści zdrowotnych Święta Bożego Narodzenia nie są opłacalne i powinny zostać zniesione. Autorzy omawianego artykułu zdają się na opinie czytelników życząc im „Merry Christmas”.
Opracowano na podstawie: BMJ, 16 grudnia 2020
Marcin Kargul