The sooner, the better: anti-inflammation in acute myocardial infarction.Eur H Journal 2020;41:4100–4102,
Rudolf L.C. Virchow (1821–1902) wizjonersko napisał w jednym ze swoich podręczników „Miażdżyca tętnic jest przewlekłym zapaleniem wywoływanym przez cholesterol”. Nie miało to większego wpływu przez kilka dziesięcioleci, aż rosyjski naukowiec Nikolay Nikolaevich Anichkov (1885–1964) ) wykazał w swoich przełomowych eksperymentach z aortą królika, że dieta wysokotłuszczowa powoduje powstawanie blaszek bogatych w cholesterol.
Następnie prace koncentrowały się raczej na cholesterolu niż zapaleniu, a kluczowe badania epidemiologiczne we Framingham i na całym świecie potwierdziły związek poziomów lipidów z powikłaniami miażdżycy. Ostateczny dowód hipotezy cholesterolowej przyniósło badanie 4S z użyciem symwastatyny, które wykazało redukcję poważnych incydentów sercowo-naczyniowych przy farmakologicznym obniżeniu poziomu cholesterolu.
Jednak nadal istniało ryzyko sercowo-naczyniowe. Obserwacje takie jak obecność komórek zapalnych w blaszkach miażdżycowych czy podwyższone stężenie CRP jako czynnik prognostyczny zawału, doprowadziły do powrotu do koncepcji Virchowa. Przełomem były wyniki badania JUPITER, które wykazały wpływ rosuwastatyny na zdarzenia sercowo-naczyniowe u osób z prawidłowym stężeniem cholesterolu LDL, ale z podwyższonym stężeniem białka C-reaktywnego.
Następnie, po kilku mniejszych badaniach potwierdzających koncepcję, badanie CANTOS z użyciem antagonisty interleukiny-1β (IL-β) kanakinumabu udowodniło związek przyczynowy zapalenia ze zdarzeniami sercowo-naczyniowymi. U pacjentów po ostrym zespole wieńcowym lek zmniejszył ryzyko MACE (zawał mięśnia sercowego, udar i zgon z przyczyn sercowo-naczyniowych) ogółem o ∼15%. Co ciekawe, kanakinumab zmniejszył również występowanie raka, a zwłaszcza raka płuc. To ostatnie odkrycie skłoniło firmę Novartis do podjęcia decyzji o rozwijaniu leku w tym wskazaniu, a nie u pacjentów kardiologicznych.
Kolejnym krokiem jest badanie COLCOT z małą dawką kolchicyny. Jego wyniki wraz z dyskusją nad zastosowaniem jej w ostrych zespołach wieńcowych omawia artykuł w listopadowym wydaniu European Heart Journal.
Opracowano na podstawie: European Heart Journal, 7 listopada 2020
Marcin Kargul