Kelvin Okoth i wsp. Association between the reproductive health of young women and cardiovascular disease in later life: umbrella review
BMJ 2020;371:m3502 (dostępny pełen tekst)
Mimo ogólnego podobieństwa, widoczne są różnice między mężczyznami i kobietami pod względem czynników ryzyka chorób sercowo-naczyniowych. Na przykład, tradycyjne czynniki ryzyka, takie jak palenie i cukrzyca, oddziałują u kobiet w większym stopniu.
Czynniki ryzyka specyficzne dla kobiet, takie jak powikłany przebieg ciąży czy problemy z płodnością, są klinicznie niedoceniane. Często jest to wczesna manifestacja zmian w naczyniach i zaburzeń czynności śródbłonka. Zaburzenia metaboliczne, jak zwiększone stężenia lipidów i glukozy, utrzymuje się wiele lat po stanie przedrzucawkowym.
W BMJ opublikowano przegląd parasolowy (umbrella review), mający na celu konsolidację danych z przeglądów systematycznych i metaanaliz, na temat związku zdrowia reprodukcyjnego kobiet z ryzykiem sercowo-naczyniowym.
Uwzględniono 32 prace, w większości średniej jakości metodologicznej, o okresie obserwacji 7–10 lat. Przeprowadzono narracyjną syntezę z prezentacjami tabelarycznymi.
Stwierdzono zwiększenie ryzyka chorób sercowo-naczyniowych:
– dwukrotne w przypadku stanu przedrzucawkowego, porodu martwego i porodu przedwczesnego
– 1,5-1,9 – krotne w przypadku nadciśnienia ciążowego, cukrzycy ciążowej, przedwczesnego odklejenia łożyska, przedwczesnego wygasania czynności jajników
– < 1,5 – krotne dla wczesnej pierwszej miesiączki, zespołu policystycznych jajników i wczesnej menopauzy
Kobiety aktualnie stosujące złożone doustne środki antykoncepcyjne miały zwiększone ryzyko udaru i choroby wieńcowej. Nie stwierdzono związku dla antykoncepcji opartej wyłącznie na progesteronie, antykoncepcji nie-doustnej oraz leczenia niepłodności.
Dłuższe karmienie piersią wiązało się ze zmniejszonym ryzykiem chorób sercowo-naczyniowych.
Zdaniem autorów, jeśli obserwowane związki mają charakter przyczynowy, mogą odpowiadać za dużą część niewyjaśnionego ryzyka chorób sercowo-naczyniowych u kobiet i być potencjalnie modyfikowalne. Identyfikacja czynników ryzyka związanych ze zdrowiem reprodukcyjnym na wczesnym etapie życia kobiety może ułatwić wdrożenie strategii profilaktycznych.
Opracowano na podstawie: BMJ, 7 października 2020
Marcin Kargul