Bruce Jancin. Repurposing Cardiovascular Drugs for Serious Mental Illness. Medscape
Na wirtualnym kongresie European College of Neuropsychopharmacology jednym z najgorętszych tematów była możliwość ponownego wykorzystania istniejących od dawna leków sercowo-naczyniowych w terapii pacjentów z zaburzeniami psychicznymi („odświeżanie leków”, drug repurposing).
Wiele leków sercowo-naczyniowych zalecanych przez wytyczne ma długą historię stosowania, ugruntowany profil bezpieczeństwa i jest dostępnych jako generyki. Można je przebadać w nowych wskazaniach przy niewielkich kosztach. Niektóre już stosowane w psychiatrii leki miały pierwotnie inne wskazania: lit w dnie moczanowej, walproinian w padaczce czy ketamina w anestezjologii.
Problemem jest fakt, że kiedy pacjenci z zaburzeniami psychicznymi włączani byli do randomizowanych badań leków w kardiologii, psychiatryczne punkty końcowe nie były raportowane.
Jedyne wysokiej jakości randomizowane badania kliniczne dotyczą statyn, metaanaliza sześciu badań z udziałem 339 pacjentów ze schizofrenią wykazała, że leki obniżające stężenie lipidów przyniosły korzyści zarówno w odniesieniu do objawów pozytywnych, jak i negatywnych. Jednakże, skala analizy nie pozwala na wyciąganie jednoznacznych wniosków.
Badania obserwacyjne i analizy dużych baz danych sugerują, że:
- Długoterminowe przyjmowanie statyn, małych dawek aspiryny, inhibitorów ACE, sartanów lub allopurynolu wiązało się ze niższą częstością depresji oraz choroby dwubiegunowej (badanie duńskie). Wspólną cechą tych leków może być działanie przeciwzapalne
- Przyjmowanie statyny, blokerów kanału wapniowego lub metforminy przez osoby z rozpoznaniem choroby dwubiegunowej, schizofrenii lub nieafektywnej psychozy, wiązało się z rzadszą hospitalizacją i rzadszymi epizodami samookaleczenia. (badanie szwedzkie)
- U pacjentów poddanych monoterapii z powodu nadciśnienia najniższe ryzyko hospitalizacji z powodu zaburzeń nastroju dotyczyło ACE-I i sartanów a najwyższe beta-blokerów lub blokerów kanału wapniowego (badanie szkockie)
Są to dane obserwacyjne, które budują pewne hipotezy oraz dostarczają pewnych wskazówek do przyszłych badań. Zarazem jednak musimy pamiętać, że leczenie czynników ryzyka sercowo-naczyniowego u pacjentów z zaburzeniami psychicznymi jest niedostateczne.
W artykule w serwisie Medscape autorzy dyskutują praktyczne aspekty omawianych zagadnień.
Opracowano na podstawie: Medscape, 12 października 2020
Marcin Kargul