Richard L. Schilsky i wsp. Progress in Cancer Research, Prevention, and Care. New Eng J Med 2020 online
Artykuł w NEJM podsumowuje ostatnie 50 lat prewencji i leczenia nowotworów. W tym czasie wskaźniki umieralności nowotworowej wykazują spadek, tym niemniej rak jest drugą po chorobach sercowo-naczyniowych przyczyną zgonów w krajach rozwiniętych (lub nawet pierwszą jak np. we Francji).
W roku 1970 zdiagnozowano w USA 650 tysięcy przypadków nowotworów, a 3 miliony miało te choroby w wywiadzie (tzw. cancer survivors). Odsetek przeżyć 5-letnich wyniósł 49%.
W 2020 r., przy większej i starszej populacji, roczną zapadalność szacuje się na 1,8 miliona a liczbę „survivors” na 16,9 miliona. 5-letni wskaźnik przeżycia wynosi około 70%.
Postępy w leczeniu zmniejszyły wskaźniki śmiertelności w przypadku niektórych nowotworów, ale większość spadku umieralności można przypisać długotrwałym wysiłkom związanym z zapobieganiem i wczesnym wykrywaniem
Autorzy wymieniają najważniejsze ich zdaniem „kamienie milowe”:
Lata 1970.
– wprowadzenie obrazowania CT, skuteczna chemioterapia zaawansowanego raka jądra, terapia adjuwantowa w raku piersi, operacje oszczędzające w raku piersi
Lata 1980.
– szczepionka przeciw WZW typu B, terapia adjuwantowa w raku jelita grubego, pierwszy lek celowany w raku piersi HER2+ (trastuzumab)
Lata 1990.
– rejestracja przez FDA rytuksymabu w chłoniakach nieziarniczych, skuteczne leki przeciwwymiotne, terapia adjuwantowa w raku niedrobnokomórkowym płuc
Lata 2000.
– dowody na skuteczność profilaktycznych zabiegów przy mutacjach BRAC u kobiet, inhibitory kinazy tyrozynowej EGFR (jako pierwszy gefitynib w raku niedrobnokomórkowym płuc), imatinib w przewlekłej białaczce szpikowej a później w nowotworach podścieliskowych przewodu pokarmowego, szczepionka przeciwko HPV
Lata 2010.
– niskoemisyjne CT w skryningu raka płuc u palaczy, immunoterapia CAR-T – genetycznie zmodyfikowane limfocyty T w nowotworach krwi, inhibitory punktu kontrolnego w czerniaku i innych nowotworach, postępy w obrazowaniu, biomarkerach, terapiach celowanych, wykorzystanie sztucznej inteligencji
Lata 2020.
-personalizowana ocena ryzyka, wykorzystanie poligenowych skal ryzyka
W opinii autorów postęp w zwalczaniu obciążeń związanych z nowotworami nie jest płynny, stabilny ani wolny od kontrowersji. Nasze wysiłki pozostają boleśnie niekompletne. Można jednak mieć optymizm co do przyszłości z uwagi na szybko postępujące zrozumienie złożonych procesów nowotworzenia.
Postępy w zakresie sztucznej inteligencji, głębokiego uczenia się, tworzenia i analiz dużych zbiorów danych powinny sprzyjać opracowywaniu bardziej precyzyjnych strategii wczesnego wykrywania i leczenia.
Opracowano na podstawie: New England Journal of Medicine, 3 września 2020
Marcin Kargul