Asher Mullard. COVID-19 vaccine development pipeline gears up. Lancet 2020;595:1751-1752 (dostępny pełen tekst)
Opracowanie szczepionki to zwykle proces długotrwały. Szczepionka przeciwko wirusowi Eboli powstała 43 lata po jego odkryciu, średnio proces trwa ok. 10 lat. Mimo dużych wysiłków i nakładów finansowych niewielki postęp odnotowano w odniesieniu do wirusów HIV czy RSV.
W przypadku COVID-19 wszyscy mają nadzieję na znacznie szybszy sukces. Artykuł w the Lancet omawia aktualny stan wiedzy na temat szczepionek przeciwko SARS-COV-2, dziesięć najbardziej zaawansowanych projektów w fazie badań klinicznych umieszczono w tabeli.
W fazie przedklinicznej jest ponad 100 projektów, co jest istotne, ponieważ są dane, że tylko 6% prac kończy się sukcesem.
Z jedną ze szczepionek (AZD1222) już w lecie rozpoczną się duże badania 3 fazy, z kolei szczepionka mRNA-1273 jest w fazie 2. Większość ekspertów mówi o perspektywie 18 miesięcy, najwięksi optymiści liczą, że szczepionki w dużej ilości będą dostępne jeszcze w tym roku.
Optymizm opiera się na zastosowaniu najnowszych technologii.
Opracowywana szczepionka mRNA-1273 weszła w fazę badań klinicznych już 66 dni po opisaniu genomu wirusa. Opiera się ona na syntetycznych nanocząsteczkach lipidowych zawierających szablon RNA wirusa, taki jak w jego wypustkach, co ma aktywować odpowiedź immunologiczną.
Szczepionka AZD1222 podobny efekt ma wywołać rekombinowanym połączeniem osłabionej wersji adenowirusa szympansów z glikoproteiną wypustek SARS-COV-2 (Spike protein). Ponieważ adenowirus jest także immunogenny, takie podejście daje nadzieję na wytworzenie odpowiedzi limfocytów pamięci B i T, a tym samym lepszą profilaktykę zakażeń przy mniejszej dawce.
Należy zauważyć, że do tej pory w USA i Europie nie było szczepionek opracowanych na powyższych zasadach i zarejestrowanych do stosowania Nie ma więc także doświadczeń z produkcją, chociaż są teoretyczne podstawy, aby produkcja była szybsza niż tradycyjne metody wytwarzania szczepionek.
Większość innych opracowywanych szczepionki powstaje na bazie inaktywowanego lub osłabionego wirusa SARS-COV-2.
Opracowano na podstawie: Lancet, 6 czerwca 2020
Marcin Kargul