Derek K Chu i wsp. Physical distancing, face masks, and eye protection to prevent person-to-person transmission of SARS-CoV-2 and COVID-19: a systematic review and meta-analysis. Lancet 2020 online (dostępny pełen tekst)
Według najlepszej aktualnej wiedzy COVID-19 szerzy się głównie drogą dużych kropel podczas kasłania czy kichania, dostając się do organizmy przez błony śluzowe ust, nosa i oczu, bezpośrednio lub za pośrednictwem dotykania zakażonych powierzchni. Dyskutowane jest znaczenie transmisji w aerozolu powietrznym.
Wytyczne dotyczące zapobiegania COVID-19 są zgodne co do dystansowania społecznego, większe wątpliwości budzi skuteczność maseczek i ochrony oczu. Nie ma badań randomizowanych na ten temat, tym ważniejszy jest opublikowany w the Lancet, rygorystyczny metodologicznie pierwszy przegląd dostępnej wiedzy na temat skuteczności zapobiegania transmisji koronawirusów.
Spośród 172 badań obserwacyjnych dotyczących COVID-19, SARS i MERS, do meta-analizy włączono 44 badania porównawcze (n= 25 697), w tym 7 u pacjentów z COVID-19 (6674).
Stwierdzono, że:
Dystans ≥ 1 m vs < 1 m od osoby zakażonej lub z podejrzeniem zakażenia, wiąże się ze znacząco niższym ryzykiem transmisji o 82% (2.6% vs 12,8%, skorygowany iloraz szans aOR 0,18; 95% CI 0,09–0,38). Każdy dodatkowy metr zmniejsza ryzyko ponad dwukrotnie
Maseczki zmniejszają ryzyko zakażenia osoby je noszącej o 85% (3,1% vs 17,4%; aOR 0,15, 95% CI 0,07–0,34). Skuteczniejsze, zwłaszcza dla pracowników ochrony zdrowia, były maseczki antysmogowe N95 (96%) niż inne, w tym maseczki chirurgiczne (77%).
Ochrona oczu (gogle, przyłbice) zmniejszyła ryzyko o 78% (5,5% vs 16%; aOR 0,22, 95% CI 0,12–0,39)
W dyskusji autorzy podkreślają, że:
Zalecenia dystansu co najmniej 1 m wiążą się z redukcją ryzyka, dystans 2 m jest skuteczniejszy. Przed zakażeniem chronią maseczki i ochrona oczu, zarówno pracowników opieki zdrowotnej jak i populację ogólną. Tym niemniej, środki te nie zapewniają całkowitej ochrony.
Pilnie potrzebne są dalsze badania, w tym randomizowane próby kliniczne, w celu określenia optymalnego dystansu oraz określenia skuteczności poszczególnych metod prewencyjnych.
Komentujący badanie Prof. Raina MacIntyre, University of New South Wales, Sydney) podkreśla, ze maseczki N95 powinny być dostępne dla wszystkich pracowników ochrony zdrowia i postuluje zmianę wytycznych w tym zakresie.
Opracowano na podstawie: Lancet, 1 czerwca 2020
Marcin Kargul