Blake Thomson. The COVID-19 Pandemic: A Global Natural Experiment. Circulation 2020 online (dostępny pełen tekst)
Pandemię CIVID-19 z perspektywy badawczej uznać można za „naturalny eksperyment”, w którym badacz kontroluje tylko część warunków, które mają bezpośredni wpływ na wynik eksperymentu, a pozostałe są całkowicie niekontrolowane. Nasze działania mające jako bezpośredni cel zapobieganie i zwalczanie infekcji, będą mieć poważne konsekwencje w innych obszarach medycyny.
Autor artykułu w Circulation przypomina trzy takie „naturalne eksperymenty” z przeszłości:
– Upadek Związku Radzieckiego w i zapaść ekonomiczna, co spowodowało m.in. znaczący wzrost spożycia alkoholu i skrócenie średniej długości życia o 6 lat u mężczyzn i 3 lata w kobiet w okresie 1990-94 r. (wzrost zgonów z powodu wypadków, przemocy, zatruć i przyczyn sercowo-naczyniowych). Regulacje antyalkoholowe wprowadzone w 2006 r. spowodowały szybkie zmniejszenie śmiertelności mężczyzn w średnim wieku.
– Inny przykład to trudności ekonomiczne na Kubie skutkujące brakami żywności i paliwa. W latach 1991-95 r. obserwowano średnią redukcję masy ciała o 5 kg, a w okresie 1996-2002 zmniejszenia zapadalności na cukrzycę o połowę. Po poprawie ekonomicznej sytuacja odwróciła się.
– Trzeci przykład dotyczy okresu „Wielkiego Głodu” w Chinach (1959-61 r). Spośród wielu jego konsekwencji stwierdzono m.in. zaburzenia metaboliczne u dorosłych dzieci matek niedożywionych w trakcie ciąży.
COVID-19 ma zasięg globalny i dzieje się w epoce „big data”. Musimy starać się przewidzieć i kontrolować konsekwencje zdrowotne pandemii, złe i dobre. Dla przykładu:
– zalecenia „zostań w domu” mogą odbić się na zdrowotnych nawykach – aktywności fizycznej, diecie, stosowaniu używek
– maseczki i mycie rąk mogą ograniczyć inne niż SARS-CoV-2 infekcje
– dystansowanie społeczne może przynieść zaburzenia psychiczne jak depresja czy stany lekowe
– można spodziewać się zwiększonej przemocy domowej
Zdaniem autorów obserwacja i analiza tych zjawisk dostarczy ważnych informacji, jak poprawić zdrowie populacji już po pandemii
Opracowano na podstawie: Circulation, 23 kwietnia 2020
Marcin Kargul