Fazzino TL i wsp. Hyper-Palatable Foods: Development of a Quantitative Definition and Application to the US Food System Database. Obesity. 2019 Nov;27(11):1761-1768 (dostępny pełen tekst)
Spożywanie pokarmów przez ludzi często ma podłoże hedonistyczne, wiąże się z odczuwaniem nagrody. Epidemia otyłości w dużym stopniu wynika z łatwej dostępności produktów gęstych energetycznie i smacznych.
W pracy opublikowanej w piśmie Obesity autorzy podjęli się zdefiniowania pojęcia „nadmiernie smacznych” (hyperpalatable) stałych produktów żywnościowych (nie uwzględniano napojów). Produkty takie bardzo smakują dzięki szczególnej synergii ich komponentów – tłuszczy, soli, cukrów prostych, węglowodanów. Konsumpcja np. czipsów, batoników, ciasteczek aktywuje ośrodki nagrody w mózgu, co sprawia że trudno jest przerwać ich spożywanie. Przemysł spożywczy ma opracowane odpowiednie formuły na stworzenie „nadmiernie smacznych” produktów.
Definicja „nadmiernie smacznych produktów” jest ściślejsza naukowo od kategorii uznawanych za niezdrowe i prowadzących do otyłości: fast foodów, słodyczy, deserów itp.
Za „nadmiernie smaczne” uznano produkty zawierające:
- > 25% kalorii z tłuszczu i ponad ≥ 0.30% zawartości soli (np. pizza, bekon, hot dogi)
- > 20% kalorii z tłuszczu i > 20% kalorii z cukrów prostych (np. lody, ciastka)
- > 40% kalorii z węglowodanów i ≥ 0.20% zawartości soli (np. czipsy, krakersy, popcorn)
Spośród 7757 produktów spożywczych obecnych w bazie danych Departamentu Rolnictwa i Żywności USA (Food and Nutrient Database for Dietary Studies, FNDDS) opisane kryteria spełniało 62%, większość zawierała zbyt dużo tłuszczu i soli. Co ciekawe, dla produktów „dietetycznych” odsetek ten wyniósł aż 49%.
Zdaniem badaczy, opracowana definicja umożliwi dalsze badania i postęp w zrozumieniu potencjalnych mechanizmów nadmiernej konsumpcji i otyłości.
Praktyczna rada to cytat z Michaela Pollana, autora bestsellerowych książek o tematyce żywienia i produkcji żywności:
Nie jedz niczego, czego twoja prababka nie rozpoznałaby jako jedzenia.
Opracowano na podstawie: Obesity, listopad 2019
Marcin Kargul