Tammy Y N Tong. Risks of ischaemic heart disease and stroke in meat eaters, fish eaters, and vegetarians over 18 years of follow-up: results from the prospective EPIC-Oxford study. BMJ 2019;366:l4897 (dostępny pełen tekst)
Diety wegetariańskie i wegańskie stają się coraz popularniejsze w ostatnich latach, z powodów zdrowotnych a także troski o środowisko i dobrostan zwierząt.
Informacje dotyczące skutków zdrowotnych takich diet są niepełne, przykładowo niektóre (ale nie wszystkie) prace wskazują na niższą śmiertelność z powodu choroby niedokrwiennej serca (ChNS). Brakuje danych z dużych badań prospektywnych.
W BMJ opublikowano analizę brytyjskiej kohorty badania European Prospective Investigation into Cancer and Nutrition (EPIC- Oxfort). Objęła ona blisko 50 tysięcy uczestników włączonych w latach 1993-2001. Wyróżniono grupy z dietą dopuszczającą mięso (n=24 428), dopuszczającą ryby (n=7506) oraz wegetariańską i wegańską (n=16 254).
Podczas ponad 18 lat obserwacji stwierdzono znamienne zmniejszenie ryzyka rozwoju ChNS o 22% przy diecie wegetariańskiej i wegańskiej w porównaniu do diety mięsnej. Przekłada się to na 10 mniej przypadków na 1000 osób na 10 lat. Dla diety dopuszczającej ryby redukcja ryzyka wyniosła 13%.
Wyjaśnieniem tej zależności mogą być niższe wartości ciśnienia, BMI, korzystniejszy profil lipidowy i rzadsze występowanie cukrzycy.
Z drugiej strony dieta wegetariańska i wegańska wiązały się z większym o 20% ryzykiem udaru (głównie krwotocznego) w porównaniu do diety mięsnej, co przekłada się na 3 przypadki na 1000 osób na 10 lat.
Jako potencjalne wyjaśnienie autorzy podają związek udaru krwotocznego z bardzo niskim stężeniem cholesterolu. Ponadto, wegetarianie i weganie mieli niższe stężenia we krwi witamin B12 i D3, niezbędnych aminokwasów i kwasów omega-3. Zwłaszcza niedobory witaminy B12 zdarzają się przy tego typu dietach, jeśli nie towarzyszy im suplementacja. Kwestia ewentualnego przyczynowego związku z ryzykiem udaru wymaga dalszych badań.
Zdaniem autora komentarza, prof. Marka A Lawrence’a (Deakin University, Geelong, Australia), narodowe wytyczne żywieniowe na całym świecie w coraz większym stopniu wspierają dietę opartą na roślinach z powodu wpływu na zrównoważony rozwój środowiska i korzyści zdrowotne. Jednakże:
Zwrot w kierunku żywienia opartego na roślinach z powodów dbania o zdrowie własne i planety niekoniecznie musi oznaczać zostanie wegetarianinem.
Opracowano na podstawie: BMJ, 3 września 2019,
Marcin Kargul