Alice R Carter i wsp. Understanding the consequences of education inequality on cardiovascular disease: mendelian randomisation study. BMJ 2019;365:l1855 (dostępny pełen tekst)
Od dawna wiadomo, że status społeczno-ekonomiczny i wykształcenie mają wpływ na stan zdrowia, zwłaszcza w starszym wieku. Wiedza na temat natury tego związku jest jednak niepełna.
Badacze brytyjscy analizowali związek wykształcenia z ryzykiem chorób sercowo-naczyniowych. Wykorzystano dane 217 013 osób rasy kaukaskiej z bazy UK Biobank. Posłużono się metodą randomizacji mendlowskiej, dla ograniczenia czynników zakłócających charakterystycznych dla badań obserwacyjnych.
Stwierdzono, że edukacja dłuższa o jedno odchylenie standardowe (3,6 lat) wiąże się z ze zmniejszeniem ryzyka choroby wieńcowej o 37%. Zmienność BMI, ciśnienia tętniczego i palenia odpowiadała za 36% tej redukcji. Podobne wyniki dotyczyły ryzyka zawału i udaru.
Nie analizowano udziału aktywności fizycznej, diety, lipidów czy metabolizmu glukozy, ale ze względu na wzajemne powiązania wszystkich czynników ryzyka ich włączenie nie zmieniłoby znacząco wyników.
A zatem szybsze opuszczanie szkoły zwiększa ryzyko sercowo-naczyniowe na poziomie populacyjnym. Zdaniem autorów wydłużanie obowiązkowej edukacji przynosi efekty zdrowotne i takie wysiłki powinny być kontynuowane. Jest to jednak trudne i wymaga zmian politycznych i społecznych. Pole do interwencji jest także po zakończeniu edukacji i musi obejmować badane czynniki ryzyka.
Zwraca uwagę, że ponad połowa protekcyjnego efektu wyższej edukacji pozostaje niewyjaśniona i wymaga dalszych badań. Możliwe, że osoby z lepszym wykształceniem częściej korzystają z opieki zdrowotnej, wcześniej zgłaszają się w razie wystąpienia dolegliwości. Mogą też lepiej przestrzegać zaleceń dotyczących leczenia farmakologicznego.
Opracowano na podstawie: BMJ, 22 maja 2019
Marcin Kargul