Rene Rodriguez-Gutierrez; Rozalina G. McCoy. Measuring What Matters in Diabetes. JAMA 2019. Published online (dostępny pełen tekst)
Artykuł z cyklu Viewpoint w JAMA poświęcony jest miernikom oceny leczenia cukrzycy. Najbardziej rozpowszechniona jest ocena wyrównania cukrzycy i jakości leczenia na podstawie HbA1c. Stało się to w konsekwencji stosowania tego parametru w kluczowych badaniach jak DCCT w cukrzycy typu 1 i UKPDS w cukrzycy typu 2, w których wykazano korelację HbA1c z ryzykiem powikłań mikronaczyniowych.
W badaniach tych nie wykazano jednak poprawy odnośnie najważniejszych dla pacjenta wyników (utrata wzroku, schyłkowa niewydolność nerek, ból neuropatyczny, amputacje), a tylko parametrów „zastępczych” (albuminuria, fotokoagulacja, przewodnictwo nerwowe).
Tym niemniej, pomiar HbA1c stał się podstawowym punktem końcowym w badaniach klinicznych, również tych ocenianych przez organy regulacyjne (EMA, FDA). Jego ocena pozwala na szybką ocenę skuteczności hipoglikemizującej leków. Podobnie w warunkach codziennej praktyki pomiar HbA1c pozwala na ocenę kontroli glikemii w poprzedzających 3 miesiącach.
Autorzy zwracają uwagę, że:
– korelacja między HbA1c a ważnymi dla pacjenta wynikami leczenia jest niewielka
– pomiar nie uwzględnia dziennych wahań glikemii
– opieranie się na tylko HbA1c może prowadzić niepotrzebnej polifarmacji, nadmiernego stosowania insuliny, hipoglikemii
– pomiar ma ograniczenia metodologiczne, może różnić się między laboratoriami, na wynik wpływ mają niewydolność nerek i wątroby rasa jak również np. anemia
Zdaniem autorów, w epoce „pacjenta w centrum opieki”czas na zmianę rutyny i położenie większego nacisku na wyniki ważne dla pacjenta – objawowe hiper – i hipoglikemie, pogorszenie wzroku, objawy neuropatii obwodowej i autonomicznej, stopę cukrzycową i amputacje, zaburzenia czynności nerek, działania niepożądane leków, stres związany z cukrzycą, zaburzenia odżywiania, jakość życia, obciążenia finansowe.
Włączenie tych „pacjento-centrycznych” parametrów poprawi opiekę nad pacjentem i pomoże w rozwoju nowych leków. Badania uwzględniające te mierniki muszą być większe oraz bardziej kosztowne. Będzie to wymagać współpracy badaczy, klinicystów, towarzystw naukowych, organów regulujących, fundacji i przemysłu.
Takie podejście jest niezbędne, aby skupić się na tym, co najważniejsze dla chorych na cukrzycę – poprawie ich życia, a nie poprawie parametrów laboratoryjnych.
Opracowano n a podstawie: JAMA, 15 kwietnia 2019
Marcin Kargul