Sidney M Rubinstein i wsp. Benefits and harms of spinal manipulative therapy for the treatment of chronic low back pain: systematic review and meta-analysis of randomised controlled trials. BMJ 2019;364:l689 (dostępny pełen tekst)
Ból dolnej części pleców jest bardzo rozpowszechniony, stanowi drugą po zapaleniach dróg oddechowych najczęstszą przyczynę konsultacji lekarskich. W BMJ opublikowano wyniki przeglądu systematycznego i meta-analizy prac poświęconych skuteczności i bezpieczeństwu terapii manualnej kręgosłupa (chiropraktyki), określonej w języku angielskim jako spinal manipulative therapy (SMT).
Miejsce SMT w wytycznych jest różne, w niektórych krajach zaleca się jako leczenie pierwszego rzutu, w innych jako jeden z elementów terapii (w tym ćwiczeń fizycznych), w jeszcze innych SMT nie znajduje miejsca w rekomendacjach. Najnowsze podsumowanie wielu wytycznych sugeruje, że terapia manualna powinna być rozważana w drugim rzucie, jako uzupełnienie rekomendowanych: ćwiczeń fizycznych i terapii kognitywno-poznawczej.
Do omawianej analizy włączono 47 badań randomizowanych o zróżnicowanej jakości z udziałem 9211 uczestników w średnim wieku (35-60 lat). Stwierdzono, że:
– SMT ma podobny efekt jak rekomendowane terapie w odniesieniu do bólu przewlekłego i jak się wydaje, nieco większy w odniesieniu do poprawy funkcjonalnej w ocenie krótkoterminowej
– Dane dotyczące porównania SMT z terapiami nierekomendowanymi (np. elektroterapia) są słabsze jakościowo i z tego powodu konkluzje są niejasne.
– Dane dotyczące bezpieczeństwa również nie są niepełne. Większość opisanych działań niepożądanych była ze strony układu mięśniowo-szkieletowego, miała nasilenie łagodne lub umiarkowane i przejściowy charakter. Odnotowano jedno zdarzenie zakwalifikowane jako poważne.
Zdaniem autorów, najlepiej jeśli terapia manualna kręgosłupa jest elementem szerszego pakietu, obejmującego ćwiczenia fizyczne i ewentualnie interwencje psychologiczne (zgodnie z wytycznymi NICE). Jest to ważne, ponieważ SMT ma charakter bierny. Dlatego też istotna jest odpowiednia komunikacja z pacjentem w celu unikania przez niego niewłaściwych zachowań i wzięcia przez niego odpowiedzialności za efekty leczenia.
Istotne jest także poinformowanie pacjenta o ewentualnych działaniach niepożądanych, które choć stosunkowo częste, to mają łagodny charakter. Poważniejsze zdarzenia są rzadkie.
Opracowano na podstawie: BMJ, 13 marca 2019
Marcin Kargul