George W. Sledge. Patients and Physicians in the Era of Modern Cancer Care.
W ostatnich dwóch dekadach dokonał się znaczący postęp w onkologii. W latach 90-tych lekarze dysponowali głównie nie zawsze skuteczną a zarazem toksyczną chemioterapią. Dzisiaj u pacjenta onkologicznego można przeprowadzić badanie w kierunku setek mutacji onkogennych. Dysponujemy wieloma celowanymi terapiami, jak inhibitory kinaz, przeciwciała monoklonalne czy immunoterapia.
Poprawiło się rokowanie w wielu uprzednio śmiertelnych nowotworach, chociaż postęp jest oczywiście niekompletny i dotyczy tylko podgrup chorych. Jednocześnie pojawiły się nowe wyzwania, omówione w artykule z cyklu Viewpoint w JAMA przez Georga W. Sledge (Stanford University School of Medicine). Autor podkreśla, że:
– Lekarze nie są już jedynym źródłem informacji dla pacjentów. Chorzy czerpią wiedzę z Internetu, mediów społecznościowych, reklam (w USA), kupują dostępne komercyjnie testy genetyczne. Lekarz nie jest już omnipotentnym, ostatecznym arbitrem, jego rolą staje się synteza i interpretacja wiedzy oraz wspólne z pacjentem podejmowanie decyzji.
– Jednocześnie niepomiernie wzrosła ilość wiedzy na temat rozpoznawania i leczenia nowotworów. Tylko w 2018 r. zaaprobowano w USA 60 nowych wskazań terapeutycznych w hemato-onkologii, stale wzrasta także liczba testów genetycznych. Nie jest możliwe, aby lekarz miał całościową wiedzę, istnieje potrzeba opracowania skutecznych elektronicznych systemów wspomagania decyzji.
– Nowe leki to także obciążenia finansowe dla systemów opieki zdrowotnej i samych pacjentów, lekarze nie są odpowiednio przeszkoleni do rozmawiania na te tematy.
– Postęp w leczeniu wiąże się też z długoterminowymi konsekwencjami dla zdrowia pacjentów. Obok znanej kardiotoksyczności leczenia onkologicznego przykładami mogą być złamania osteoporotyczne wiele lat po leczeniu raka piersi inhibitotami aromatazy czy choroby autoimmunologiczne w następstwie stosowania inhibitorów punktów kontrolnych w niedrobnokomórkowym raku płuc. Lekarze opieki podstawowej nie są wystarczająco przeszkoleni, nie jest przygotowany także sam system opieki zdrowotnej.
Autor artykułu omawia także zagadnienia związane ze schyłkowym okresem życia oraz przyszłość relacji pacjenta z lekarzem w opiece onkologicznej.
Opracowano na podstawie: JAMA, 15 lutego 2019
Marcin Kargul