Joseph F. Hayes i wsp. Association of Hydroxylmethyl Glutaryl Coenzyme A Reductase Inhibitors, L-Type Calcium Channel Antagonists, and Biguanides With Rates of Psychiatric Hospitalization and Self-Harm in Individuals With Serious Mental Illness. JAMA Psychiatry online (dostępny pełen tekst)
W psychiatrii duże nadzieje wiąże się z koncepcją „odświeżania leków” (Drug Repurposing ) tzn. z badaniem i wdrażaniem dobrze znanych i scharakteryzowanych leków w nowych wskazaniach. Istnieją teoretyczne podstawy oraz pojedyncze doniesienia, że leki takie jak statyny, metformina czy werapamil mogą wywierać korzystny wpływ na zaburzenia psychiczne.
W JAMA Psychiatry opublikowano pracę dotyczącą tego zagadnienia. Analizowano bazy danych mieszkańców Szwecji, z których ponad 140 000 miało rozpoznaną poważną chorobę psychiczną (chorobę dwubiegunową, schizofrenię lub inną psychozę nieafektywną) i było z tego powodu leczonych w okresie 2005-2016.
Stwierdzono, że okresy przyjmowania satyn, werapamilu i metforminy wiązały się z istotnie rzadszymi hospitalizacjami psychiatrycznymi oraz redukcją epizodów intencjonalnych samouszkodzeń.
Autorzy zastrzegają, że na obecnym etapie nie sugerują zmian leczenia ani stosowania tych leków zamiast leków przeciwpsychotycznych. Jednakże, osoby z chorobami psychicznymi często są w niedostateczny sposób leczone somatycznie, zwłaszcza w odniesieniu do chorób sercowo-naczyniowych, nadciśnienia czy cukrzycy. Z tego powodu warto zoptymalizować leki przepisane na choroby somatyczne, co może przynieść korzyści także w odniesieniu do zdrowia psychicznego.
Dokładne mechanizmy działania na ośrodkowy układ nerwowy oraz korzyści kliniczne wymienionych leków wymagają dalszych badań, w tym odpowiednio zaprojektowanych badań randomizowanych.
Dla statyn potencjalnym mechanizmem może być działanie przeciwzapalne oraz zwiększanie wychwytu leków przeciwpsychotycznych w OUN. Przesłanką stosowania werapamilu jest dysregulacja gospodarki wapniowej i zaburzenia cytoplazmatycznego sygnału wapniowego w chorobach psychicznych. Metformina może działać korzystnie na zaburzenia funkcji poznawczych i nastroju poprzez wpływ na zaburzenia metaboliczne.
Zdaniem komentującego wyniki prof. Hon-Cheong So (Chinese University of Hong Kong)
odświeżanie leków może służyć jako efektywna kosztowo metoda opracowania nowych metod terapeutycznych w chorobach psychicznych takich jak schizofrenia, zwłaszcza że nie ma szczególnego postępu w opracowywaniu nowych leków na te choroby
Opracowano na podstawie: JAMA Psychiatry, 9 stycznia 2019
Marcin Kargul