Henock G. Yebyo i wsp. Finding the Balance Between Benefits and Harms When Using Statins for Primary Prevention of Cardiovascular Disease: A Modeling Study. Ann Intern Med. 2018 online
W Annals of Internal Medicine ukazała się praca poddająca w wątpliwość obecnie obowiązujące amerykańskie wytyczne stosowania statyn w prewencji pierwotnej. Najnowsze rekomendacje ACC/AHA zalecają rozważenie zastosowania statyn przy 10 letnim ryzyku choroby sercowo-naczyniowej > 7,5% (z uwzględnieniem wyniku calcium score oraz preferencji pacjenta).
Autorzy w swoim opracowaniu wykorzystali metodę oceny stosunku korzyści do ryzyka opracowaną przez National Cancer Institute do oceny tamoksyfenu w raku piersi.
Stwierdzono, że korzyść netto stosowania statyn zaczyna się u mężczyzn od poziomu ryzyka 14% dla wieku 40-44 lata i od 21 % dla wieku 70-75 lat. Dla kobiet wskaźniki wyniosły odpowiednio 17% i 22%.
Oprócz płci i wieku stosunek korzyści do ryzyka zależał też od rodzaju statyny i był najkorzystniejszy dla atorwastatyny, np. dla mężczyzn wieku 45-49 lat korzyści przeważały przy 10 letnim ryzyku 15% i powyżej, podczas gdy dla rosuwastatyny, prawastatyny i simwastatyny przy ryzyku odpowiednio 18%, 19% i 21%.
Zdaniem krytyków badania szkody związane ze stosowaniem statyn oparte są na jeszcze nie opublikowanej pracy i w większości nie są potwierdzone w innych metaanalizach. Uwzględniono szkody, których występowanie w badaniach nie spełniało kryterium istotności statystycznej. Zagadnienie to będzie musiało być dogłębnie zanalizowane.
Z kolei zdaniem głównego autora pracy, Milo Puhana (University of Zurich) autorzy wytycznych opierają się głównie na działaniach niepożądanych leczenia wykazanych w badaniach randomizowanych ze stosunkowo krótkim okresem obserwacji. W swojej pracy uwzględnił on korzyści statyn w postaci redukcji chorób sercowo-naczyniowych zakończonych i niezakończonych zgonem oraz ewentualne szkody w postaci miopatii, dysfunkcji wątroby i nerek, zaćmy, udaru krwotocznego, cukrzycy typu 2, nowotworów, nudności, bólów głowy a także dyskontynuacji leczenia.
Komentatorzy przyznają, że wyniki powinny wygenerować dyskusję, m.in. nad doskonalszą oceną szkód związanych z leczeniem. W decyzjach terapeutycznych należy przede wszystkim uwzględnić preferencje pacjenta, jak ocenia on potencjalne korzyści i szkody.
Opracowano na podstawie: Annals Internal Medicine, 3 grudnia 2018
Marcin Kargul