Procedury diagnostyczne i terapeutyczne o wątpliwej skuteczności – przegląd najistotniejszych badań z 2017 roku

Daniel J. Morgan i wsp. 2018 Update on Medical Overuse. JAMA Intern Med. Published online

Nadużywanie procedur medycznych (medical overuse) może być  zdefiniowane jako opieka zdrowotna, której ryzyko i potencjalne szkody przewyższają korzyści uzyskane przez pacjenta. Pojęcie to obejmuje niepotrzebne badania diagnostyczne (overtesting) często prowadzące do nadrozpoznawalności (overdiagnosis) wówczas, gdy diagnozowane są stany, które nigdy nie spowodują dolegliwości i nie mają wpływu na rokowanie. Nadużywaniem może być także  nadmierne leczenie (overtreatment) w następstwie nadrozpoznawalności lub w przypadku terapii, która ma minimalną skuteczność  lub nie przynosi żadnych korzyści klinicznych.

W JAMA Internal Medicine opublikowano coroczny przegląd najważniejszych publikacji  dotyczących nadużywania procedur medycznych. Spośród 910 artykułów opublikowanych w 2017 r. autorzy wybrali ich zdaniem najbardziej istotne dla praktyki klinicznej

  1. Niepotrzebne EKG o pacjentów niskiego ryzyka podczas rutynowych badań okresowych, które może prowadzić do kaskady dalszych procedur diagnostycznych i konsultacji specjalistycznych. W badaniu kanadyjskim takie badanie, wbrew zaleceniom towarzystw naukowych, wykonano u 22% pacjentów.
  2. Zbyt częste oznaczanie profilu lipidowego u pacjentów leczonych statynami. W jednym z badań wykazano, że w blisko 90% przypadków takie oznaczenie nie prowadzi do modyfikacji terapii. Dla przestrzegania zaleceń większe znaczenie mają regularne wizyty lekarskie niż testy laboratoryjne.
  3. Nadrozpoznawanie raka tarczycy, który nie ma wpływu na stan kliniczny i rokowanie.
  4. W meta-analizie 33 badań randomizowanych z udziałem pona 50 tysięcy pacjentów w wieku ponad 50 lat suplementacja wapnia, witaminy D3 lub obu nie wiązała się z redukcją ryzyka złamań.
  5. Pregabalina nie jest skuteczna w leczeniu rwy kulszowej i wiąże się z częstymi działaniami niepożądanymi.
  1. Leki przeciwpsychotyczne nie są skuteczne w zespołach majaczeniowych u pacjentów opieki paliatywnej i wiążą się z wyższym ryzykiem zgonu (HR, 1.7; P = .003).
  1. Zastosowanie robotów w operacjach radykalnej nefrektomii nie poprawia wyników, wydłuża czas operacji i jest bardziej kosztowne niż rutynowy zabieg  laparoskopowy.
  2. Rutynowe czułe testy na troponiny w oddziałach ratunkowych dają często wyniki fałszywie dodatnie.
  1. U jednej trzeciej pacjentów z rozpoznaniem astmy pogłębiona diagnostyka wykluczyła to rozpoznanie.
  2. Usprawnienie elektronicznej dokumentacji medycznej pozwoliło na ograniczenie niepotrzebnych badan diagnostycznych (z 31.3 do 13.9 testów o niskiej wartości na 100 wizyt)

Opracowano na podstawie: JAMA Internal Medicine, 3 grudnia 2018

Marcin Kargul

 

 

 

 

0 replies on “Procedury diagnostyczne i terapeutyczne o wątpliwej skuteczności – przegląd najistotniejszych badań z 2017 roku”