Loprinzi PD. Estimated Cardiorespiratory Fitness Assessment as a Patient Vital Sign. Mayo Clin Proc. 2018 Jul;93(7):821-823 (dostępny pełen tekst)
Najbardziej obiektywnym miernikiem wydolności krążeniowo-oddechowej (cardiorespiratory fitness, CRF) jest maksymalne pobieranie tlenu (tzw. pułap tlenowy). Określa ono maksymalną ilość tlenu, jaką jest w stanie pobrać organizm podczas intensywnego wysiłku i oznaczane jest podczas próby wysiłkowej na ergospirometrze.
CRF odzwierciedla indywidualną zdolność do transportu tlenu od atmosfery aż do mitochondriów, co obejmuje funkcje układu oddechowego i sercowo-naczyniowego oraz organów otrzymujących tlen, zwłaszcza mięśni.
CRF zależy m.in. od płci, wieku, czynników genetycznych oraz treningu/aktywności fizycznej. Jest lepszym wskaźnikiem stanu zdrowia niż sam stopień aktywność fizycznej, który jest oceniany tylko w określonym przedziale czasowym, ponadto CRF uwzględnia także czynniki genetyczne oraz ewentualne subkliniczne choroby.
Wykazano, że CRF jest czynnikiem rokowniczym umieralności ogólnej, chorobowości i umieralności sercowo-naczyniowej oraz nowotworowej, a także zapadalności i umieralności z powodu poszczególnych nowotworów: piersi, układu pokarmowego i płuc. Dotychczasowe dane na temat nowotworów dotyczą jednak tylko określonych populacji.
Ograniczeniem bezpośredniego pomiaru CRF jest mała dostępność i skomplikowana procedura testu na ergospirometrze. Alternatywą są algorytmy oznaczania szacowanej wydolności krążeniowo-oddechowej (estimated CRF, eCRF) na postawie danych demograficznych, behawioralnych i klinicznych.
W Mayo Clinic Proceedings zamieszczono pracę oceniającą związek eCRF z umieralnością nowotworową w reprezentatywnej próbie populacji USA. Do analizy włączono dane 8506 uczestników badania ankietowego Third National Health and Nutrition Examination Survey (NHANES III) z lat 1988-1994, poddanych następnie średnio 19,5 rocznej obserwacji. Model wyliczenia eCRF obejmował wiek, BMI, obwód talii, stopień aktywności fizycznej, spoczynkową częstość akcji serca i palenie.
Stwierdzono, że każdy wzrost eCRF o 1 MET (równoważnik metaboliczny, maksymalne pochłanianie tlenu 3.5 mL/kg/min) wiązał się z istotnym zmniejszeniem umieralności z powodu nowotworów o 30% u mężczyzn i o 27% u kobiet.
Zdaniem komentującego badanie Paula D. Loprinzina (Exercise Psychology Laboratory, University of Mississippi) eCRF powinna być oznaczana jako część badania lekarskiego – nie tylko pozwala na oszacowanie ryzyka pacjenta, ale też komponenty eCRF dają wskazówki co do pożądanych zmian stylu życia.
Kalkulator szacowanej wydolności krążeniowo-oddechowej znajduje się m.in. na stronie https://www.ntnu.edu/cerg/vo2max.
Opracowano na podstawie: Mayo Clinic Proceedings, lipiec 2018
Marcin Kargul