Kristen L. Knutson, Malcolm von Schantz. Associations between chronotype, morbidity and mortality in the UK Biobank cohort. Chronobiology International online (dostępny pełen tekst)
Uprzednio wykazano, że aktywność w późnych godzinach wieczornych i późne zasypianie wiąże się z większym ryzykiem chorób metabolicznych i sercowo-naczyniowych. W piśmie Chronobiology International ukazała się praca oceniająca to zagadnienie także w aspekcie całkowitego ryzyka zgonu.
Do analizy włączono dane 433 268 osób w wieku 38–73 lat z kohorty UK Biobank podzielonych na podstawie autokwestionariuszy na cztery typy chronobiologiczne: zdecydowanie poranny (27%), umiarkowanie poranny (35%), umiarkowanie wieczorny (29%) i zdecydowanie wieczorny (9%). Czas obserwacji wyniósł średnio 6,5 roku.
W analizie wieloczynnikowej uwzględniono wiek, płeć, BMI, palenie, długość snu, status socjoekonomiczny i choroby współistniejące.
W grupie „nocnych Marków” w porównaniu do „rannych ptaszków” stwierdzono istotnie większe ryzyko zaburzeń psychicznych (iloraz szans 1,94), cukrzycy (1,3), zaburzeń neurologicznych (1,25), gastrologicznych (1,23) i chorób układu oddechowego (1,22). W grupie tej była również wyższa o 10% śmiertelność całkowita (iloraz szans 1.10, 95% CI 1.02–1.18, p = 0.012).
Wyniki badania są zatem uzupełnieniem i poszerzeniem dotychczasowej wiedzy. Autorzy w dyskusji cytują prace, które wykazały że wieczorno/nocny tryb życia wiąże się z mniej zdrową dietą, paleniem, większą konsumpcją alkoholu, kawy i nielegalnych używek. Bezpośredni niekorzystny wpływ na zdrowie wydaje się mieć rozbieżność pomiędzy wewnętrznym zegarem biologicznym uwarunkowanym światłem słonecznym a porami aktywności. Ponadto większa ekspozycja na sztuczne światło zaburza wydzielanie melatoniny a z jej niskimi stężeniami wiążą się insulinooporność i cukrzyca typu 2.
Uważa się, że komponenta genetyczna może odpowiadać za 21-52% zmienności typu chronobiologicznego. Za pozostałą część odpowiadają potencjalnie modyfikowalne czynniki środowiskowe. Należy starać się chodzić spać o stałe porze, wcześniej kończyć codzienne obowiązki i nie przedłużać wieczornej aktywności a także przestrzegać innych zasad zdrowego stylu życia.
Wśród ewentualnych interwencji autorzy wymieniają ekspozycje na światło w godzinach porannych czy podawanie melatoniny wieczorem. Być może korzystny wpływ miałoby dostosowanie godzin pracy do indywidualnego chronotypu. Niezbędne są dalsze badania tego zagadnienia.
Opracowano na podstawie: Chronobilogy International, 12 kwietnia 2018
Marcin Kargul