Perspective: Lesser of Two ‘Evils’: Fat, Sugar, Cigs. Medscape Internal Medicine (dostępny pełen tekst po rejestracji)
Mimo zaleceń profesjonalistów medycznych, wielu pacjentów nie jest gotowych na poważne zmiany stylu życia lub nie są one u nich trwałe. Strategia kompromisowa wprowadzania małych zmian może przynieść korzyści zdrowotne i zachęcać do dalszych kroków. Czy jednak takie postępowanie nie niesie z sobą zagrożeń? W serwisie Medscape zagadnienie to omawia Dr Kenneth W. Lin (Georgetown University School of Medicine).
W odniesieniu do diety, takie częściowe zmiany mogą obejmować aktualnie modne „diety cud”, np. eliminujące określone makroskładniki odżywcze. Od lat 60-tych XX wieku popularna jest dieta niskotłuszczowa, początkowo zalecana przez American Heart Association, wspierana też przez przemysł cukierniczy. Jednakże, badania randomizowane nie wykazały jej przewag nad innymi rodzajami diety. Co więcej, taka dieta prowadzi do wzrostu konsumpcji cukrów co moze wiązać się ze zwiększoną umieralnością.
Z kolei popularne w późniejszym okresie diety niskowęglowodanowe/wysokobiałkowe (np. Atkinsa) przynoszą co prawda zmniejszenie wagi, ale wiążą się ze wzrostem stężenia LDL i innymi niekorzystnymi efektami.
Autor jest sceptyczny wobec tego rodzaju diet, zaleca swoim pacjentom dietę śródziemnorską lub DASH. Podkreśla, że obecnie rekomenduje się ograniczanie tłuszczów nasyconych i trans, a nie całkowitej zawartości tłuszczów w diecie.
Dodane cukry proste wg współczesnych rekomendacji nie powinny stanowić więcej niż 10% zapotrzebowania kalorycznego. Większość populacji przekracza ten limit a prawie połowa cukrów pochodzi z napojów słodzonych.
Dr Li w pierwszy rzędzie zaleca unikanie takich napojów, a gdy jest to nierealne – dopuszcza ich wersje dietetyczne ze sztucznymi substancjami słodzącymi, co przynajmniej zmniejszy spożycie kalorii. Badania mające zweryfikować ewentualne działania niepożądane słodzików dały niejednoznaczne wyniki. Nie potwierdzono także istotnego znaczenia kompensacyjnego spożywania cukrów z innych źródeł z powodu „głodu słodkości” (craving for sweetness).
Kolejną istotną kwestią są wahania wagi związane z efektami diet (zwłaszcza tych częściowych) i następowym przybieraniem wagi (tzw. efekt yo-yo). Ostatnie doniesienia sugerują, że duże wahania wagi mogą być bardziej niekorzystne niż utrzymująca się stała nadmierna waga, nie jest to jednak jednoznacznie wykazane.
Zdaniem autora wahania w zakresie ok. 10 kg nie niosą zagrożeń, natomiast drastyczna dieta i spadek wagi nawet rzędu 25 kg i następnie ponowne przybieranie na wadze mogą przynosić szkody zdrowotne.
A zatem:
Zbilansowana dieta ma przewagi nad dietami ograniczającymi poszczególne makroskładniki
Sztuczne słodziki mogą pomagać w utracie wagi i jej utrzymaniu, ale wymaga to potwierdzenia
Niewielkie wahania wagi mogą być korzystniejsze niż stałe utrzymywanie się nadmiernej wagi
Opracowano na podstawie: Medscape, 12 lutego 2018
Marcin Kargul