Ann Blair Kennedy i wsp. Fitness or Fatness. Which Is More Important? JAMA. 2018;319(3):231-232
Tytułowemu zagadnieniu poświęcony jest artykuł z serii „Viewpoint” w JAMA.
Istnieją niejednoznaczne dane naukowe, niektóre wręcz podważają znaczenie nadwagi i otyłości (fatness) jako niezależnego czynnika ryzyka sercowo-naczyniowego, przy odpowiedniej wydolności fizycznej (fitness). Kontrowersje wzbudza także istnienie metabolicznie neutralnej (zdrowej) nadwagi/otyłości (metabolically healthy overweight/obesity, MHO) a także tzw. „paradoks otyłości” u osób z rozpoznaną chorobą sercowo-naczyniową (lepsze rokowanie przy wyższym BMI).
Metaanaliza z 2014 r. oceniała relatywny wpływ fatness i fitness na umieralność ogólną. Analizą objęto 10 badań (n=92 986). Stwierdzono, że niska wydolność fizyczna zwiększała ryzyko zgonu niezależnie od BMI. Współczynniki ryzyka w porównaniu do wysokiej wydolności fizycznej wyniosły:
HR 2,42 dla BMJ <25 kg/m 2
HR 2,14 dla BMI 25 – <30 kg/m 2
HR 2,46 dla BMI ≥30 kg/m 2
Z kolei u osób z wysoką wydolnością fizyczną nadwaga i otyłość nie zwiększały znacząco ryzyka zgonu (HR odpowiednio 1,13 i 1,21).
Odmienne wnioski płyną z niedawnego badania kohortowego, w którym w analizie wieloczynnikowej większy przyrost wagi w okresie od młodości (18-21 lat) do wieku średniego (55 lat) wiązał się z wyższym ryzykiem cukrzycy, chorób sercowo-naczyniowych, niektórych nowotworów i zgonu w dalszych latach obserwacji.
Z kolei w badaniu The Aerobics Center Longitudinal Study przyrost wagi u mężczyzn w wyjściowo wieku 44 lat nie zwiększał w sposób niezależny ryzyka zgonu a poprawa wydolności fizycznej zmniejszała to ryzyko o 19%.
Autorzy formułują wnioski praktyczne. We współczesnym świecie starzeniu się towarzyszy często stopniowy wzrost wagi i niższa aktywność fizyczna. Utrzymanie odpowiedniej wydolności krążeniowo-oddechowej w tej grupie wydaje się istotniejsze niż zapobieganie otyłości. Wytyczne zalecają co najmniej 150 min umiarkowanej lub 75 min intensywnej aktywności fizycznej tygodniowo.
Opracowano na podstawie: JAMA, 16 stycznia 2017
Marcin Kargul