Daniel J. Morgan i wsp. 2017 Update on Medical Overuse. A Systematic Review. JAMA Intern Med online
Nadużywanie procedur medycznych (medical overuse) może być zdefiniowane jako opieka zdrowotna, której ryzyko i potencjalne szkody przewyższają korzyści uzyskane przez pacjenta. Pojęcie to obejmuje niepotrzebne badania diagnostyczne (overtesting) często prowadzące do nadrozpoznawalności (overdiagnosis) wówczas, gdy diagnozowane są stany, które nigdy nie spowodują dolegliwości i nie mają wpływu na rokowanie. Nadużywaniem może być także nadmierne leczenie (overtreatment) w następstwie nadrozpoznawalności lub w przypadku terapii, która ma minimalną skuteczność lub nie przynosi żadnych korzyści klinicznych.
W JAMA Internal Medicine opublikowano coroczny przegląd najważniejszych publikacji dotyczących nadużywania procedur medycznych. Spośród 1224 artykułów opublikowanych w 2016 r. autorzy wybrali ich zdaniem najbardziej istotne dla praktyki klinicznej:
- Echokardiografia przezprzełykowa (TEE) nie przynosi korzyści klinicznych w porównaniu z badaniem przezklatkowym (TTE) u pacjentów z kryptogennym udarem niedokrwiennym.
- Nadużywanie angiografii tomografii komputerowej tętnic płucnych w diagnostyce ewentualnej zatorowości płucnej przy niskim bądź pośrednim jej prawdopodobieństwie.
- Nadużywanie badania TK w oddziałach ratunkowych przy objawach ze strony górnych i dolnych dróg oddechowych (wzrost z 2,2% do 9,4% w okresie 2001/2002-2009/2010). Nie poprawia to rokowania, przyczynia się do nadrozpoznawalności i powoduje narażenie radiacyjne.
- Ultrasonografia i rewaskularyzacja tętnic szyjnych u bezobjawowych pacjentów bez odpowiednich wskazań.
- Agresywne leczenie wczesnych faz raka prostaty wykrytego na podstawie oznaczenia PSE nie poprawia rokowania i zwiększa ryzyko zaburzeń erekcji i nietrzymania moczu oraz pogarsza jakość życia.
- Tlenoterapia u pacjentów ze stabilną POChP i umiarkowanym zmniejszeniem saturacji (89%-93%) nie poprawia rokowania.
- Niewielkie korzyści leczenia żywieniowego u niedożywionych hospitalizowanych pacjentów w ostrej fazie choroby ( metaanaliza 22 badań)
Opracowano na podstawie: JAMA Internal Medicine, 2 października 2017
Marcin Kargul