Christian M. Madsen i wsp. Extreme high high-density lipoprotein cholesterol is paradoxically associated with high mortality in men and women: two prospective cohort studies. Eur Heart J 2017;38:2478–2486 (dostępny pełen tekst)
Cholesterol HDL potocznie określany jest jako “dobry”. W badaniach obserwacyjnych zaobserwowano, że stężenie HDL wykazuje odwrotną zależność z ryzykiem chorobowości i umieralności sercowo-naczyniowej.
Związek ten nie wydaje się jednak mieć charakteru przyczynowego, ponieważ farmakologiczne zwiększanie stężenia HDL nie wykazało korzyści klinicznych w badaniach randomizowanych.
Co więcej, przy określonych wariantach genetycznych związanych z bardzo wysokim HDL obserwuje się zwiększone ryzyko sercowo-naczyniowe (np. polimorfizm genu kodującego białko przenoszące estry cholesterolu [CETP] z niską aktywnością tej proteiny).
Badacze duńscy analizowali związek bardzo wysokiego stężenia HDL z umieralnością ogólną. Do analizy włączono dane ponad 52 tys. mężczyzn i 64 tys. kobiet, uczestników z badań Copenhagen City Heart Study i Copenhagen General Population Study.
W trakcie 745 452 osobolat obserwacji zmarło 5619 mężczyzn i 5059 kobiet.
Związek stężenia HDL z umieralnością miał kształt krzywej U u obu płci. Najniższa umieralność u mężczyzn i kobiet była przy wartościach odpowiednio 73 mg/dL i 93 mg/dL.
Dla przedziałów 97–115 mg/dL i > 116 mg/dL ryzyko względne zgonu wynosiło u mężczyzn odpowiednio 1,36 i 2,06 a u kobiet 1,10 i 1,68.
A zatem mężczyźni i kobiety z populacji ogólnej z bardzo wysokimi stężeniami HDL mają paradoksalnie podwyższone ryzyko zgonu.
Oprócz zaburzeń genetycznych jako potencjalne wyjaśnienie zależności autorzy podają zmianę właściwości cząsteczek HDL przy bardzo dużych stężeniach.
Zdaniem autorów obserwacje z badania powinny być brane pod uwagę przy szacowaniu ryzyka u poszczególnych pacjentów, ponieważ powszechne przekonanie że im wyższy HDL tym lepiej nie odnosi się do bardzo wysokich wartości. Wyniki powinny zostać potwierdzone w dalszych badaniach.
Opracowano na podstawie: European Heart Journal, 21 sierpnia 2017
Marcin Kargul