Jennifer Abbasi. Can a Diet That Mimics Fasting Turn Back the Clock? JAMA published online (dostępny pełen tekst)
Już w latach 30-tych XX wieku naukowcy wykazali, że ograniczenie kaloryczne o 20-50% (bez niedożywienia) poprawia zdrowie i wydłuża życie u gryzoni laboratoryjnych. W kolejnych latach podobne wyniki uzyskano w innych modelach zwierzęcych, w tym na małpach.
Badania epidemiologiczne oraz przekrojowe obserwacje stulatków sugerują podobne efekty u ludzi.
Założeniem programu Comprehensive Assessment of Long-term Effects of Reducing Intake of Energy (CALERIE) było zbadanie efektów ograniczenia kalorycznego o 25% u 218 nieotyłych osób w wieku 21-51 lat. Po 2 latach stwierdzono, że uczestnicy zdołali ograniczyć przyjmowane kalorie o 12%, mimo intensywnego poradnictwa. Nie stwierdzono wpływu interwencji na pierwszorzędowe punkty końcowe: metabolizm spoczynkowy i temperaturę wewnętrzną ciała.
Zarazem jednak wykazano, że trwałe ograniczenie kaloryczne jest możliwe, nie wpływa ujemnie na jakość życia, wiąże się ze spadkiem wagi o ok. 10% oraz poprawą w zakresie ciśnienia tętniczego, lipidów i insulinooporności.
Z praktycznego punktu widzenia restrykcja kaloryczna rzędu 500-600 kcal dziennie wydaje się nieosiągalna dla większości ludzi. Dlatego też naukowcy poszukują alternatywnych rozwiązań, np. opartych na okresowych ograniczeniach kalorii lub okresowych całkowitych postach.
W jednym z badań u 107 młodych kobiet z nadwagą dwa kolejne dni w tygodniu z ograniczeniem kalorii o 75% przyniosły efekty kardiometaboliczne podobne do dziennej restrykcji kalorycznej. Wyniki przyczyniły się do popularności diet 5:2.
W niedawno opublikowanym pilotowym badaniu wykazano u 71 osób korzyści pięciodniowych okresów ograniczenia kalorii o 60% raz na miesiąc przez 3 miesiące. Efekty były większe u osób z gorszymi wyjściowymi parametrami kardiometabolicznymi, w tym w stanie przedcukrzycowym.
Dieta oparta na takiej okresowej restrykcji kalorycznej jest już dostępna komercyjnie w USA (oparte o produkty roślinne posiłki zawierające 1100 kcal w pierwszym dniu i 750 kcal w dniach 2-5).
Komentatorzy zwracają uwagę na konieczność oceny takiej diety w okresie 2-3 lat, w większej zróżnicowanej kohorcie, dla oceny jej ewentualnych ograniczeń. Z pewnością pierwsze naukowe doniesienia o korzyściach okresowych restrykcji kalorycznych zachęcą do wysiłków badawczych na tym polu.
Opracowano na podstawie: JAMA, 28 czerwca 2017
Marcin Kargul