Nicholas S. Downing i wsp. Postmarket Safety Events Among Novel Therapeutics Approved by the US Food and Drug Administration Between 2001 and 2010. JAMA. 2017;317(18):1854-1863
Decyzje o dopuszczeniu innowacyjnych leków do obrotu urzędy rejestracyjne (FDA, EMA) podejmują na podstawie oceny bilansu korzyści i zagrożeń wykazanych w badaniach przedrejestracyjnych. W większości z tych badań bierze udział mniej niż 1000 pacjentów a obserwacja trwa do 6 miesięcy. Z tego powodu trudna jest identyfikacja mniej częstych działań niepożądanych oraz ocena długoterminowego bezpieczeństwa leku. Dlatego też ważne jest monitorowanie bezpieczeństwa produktów leczniczych w okresie po wprowadzeniu do lecznictwa.
Na łamach JAMA została opublikowana praca przedstawiająca to zagadnienie w USA. Spośród 222 innowacyjnych leków, zatwierdzonych w latach 2001-2010 przez FDA, prawie co trzeci (71) w okresie porejestracyjnym związany był z wprowadzeniem istotnych działań z zakresu bezpieczeństwa: wycofania z rynku, umieszczenia ostrzeżenia w Charakterystyce Produktu Leczniczego (boxed warning – dotyczy zdarzeń potencjalnie zagrażających życiu) lub wydania przez FDA komunikatu o bezpieczeństwie – dotyczy poważnych ale nie zagrażających życiu zdarzeń (dla niektórych leków mogło być kilka z powyższych działań).
Spośród przeanalizowanych leków trzy zostały wycofane (waldekoksyb, tegaserod w leczeniu zespołu jelita nadwrażliwego i efalizumab w leczeniu łuszczycy).
Dla 61 leków dołączono ostrzeżenie w ChPL (m.in. przeciwpsychotyczne: ziprasidon i aripiprazol, duloksetyna, atomoksetyna w ADHD, przeciwciała monoklonalne w RZS: adalimumab, certolizumab i golimumab).
Odnośnie 59 leków wydano komunikat o bezpieczeństwie (m.in. almotryptan, vardenafil, kwas zolendronowy, saksagliptyna, sitagliptyna).
Średni czas od zatwierdzenia do pierwszej decyzji FDA w kwestii bezpieczeństwa wynosił 4,2 roku. Odsetek leków objętych tymi decyzjami w ciągu 10 lat od zatwierdzenia przez FDA wynosił 30,8%. Decyzje częściej dotyczyły leków biologicznych, leków stosowanych w zaburzeniach psychicznych oraz leków zarejestrowanych w procedurze przyspieszonej ścieżki rejestracyjnej (ang. Accelerated Approval).
W momencie zatwierdzania nowych leków zawsze istnieje niepewność co do zagrożeń i korzyści płynących z ich stosowania – stąd wynika konieczność zaangażowania wszystkich zainteresowanych stron w proces monitorowania bezpieczeństwa. Ważne jest, żeby lekarze w sposób czynny włączali się w te działania i aktywnie zgłaszali zauważone przez siebie działania niepożądane.
Opracowała na podstawie JAMA, 9 maja 2017
Emilia Kudraszew