John D Potter. Red and processed meat, and human and planetary health. Contemporary meat consumption harms human health and is equally bad for the planet. BMJ 2017;357:j2190 (dostępny pełen tekst)
W BMJ zamieszczono analizę wpływu spożywania czerwonego mięsa i jego przetworów na wskaźniki umieralności. Badanie objęło 536 969 osób wyjściowo w wieku 50-71 lat, uczestników kohorty NIH-AARP Diet and Health Study, obserwowanych przez 16 lat.
Stwierdzono, że spożycie w najwyższym kwintylu w porównaniu do najniższego, zwiększa ryzyko zgonu: ze wszystkich przyczyn o 26% (HR 1.26, 95% CI 1.23 do 1.29) oraz m.in. z powodów sercowo-naczyniowych, nowotworów, cukrzycy, chorób układu oddechowego, wątroby, nerek.
W komentarzu do pracy autor podkreśla, że bezpośrednich przyczyn może być wiele (produkty trawienia białek, tłuszcze nasycone, N-nitrozaminy i inne karcynogeny związane z obróbką termiczną, zanieczyszczenia produktów, mniejsze spożywanie pokarmów roślinnych).
Najbliżej spokrewnione z człowiekiem gatunki są albo wegetarianami (goryle) albo okazyjnie spożywają mięso (szympansy) – podobnie żywili się przodkowie człowieka jak Australopitek. Później, pod koniec epoki lodowcowej (10-12 tys. lat temu) ludzie głównie polowali i spożywali dużo mięsa, co doprowadziło do przetrzebienia megafauny.
Wraz z nastaniem gospodarki rolniczo-pasterskiej spożywanie mięsa uległo znacznemu ograniczeniu (średnio raz w tygodniu, ok. 5-10 kg na osobę rocznie). Obecnie w krajach takich jak USA czy Australia spożycie wynosi 110-120 kg rocznie (15-20% przyjmowanej energii), co w świetle omawianego badania ma niekorzystne skutki zdrowotne.
Co więcej, tereny przeznaczone na hodowlę zwierząt stanowią (łącznie z uprawami paszy) ponad 30% powierzchni lądów. Zwierzęta hodowane na mięso i mleko stanowią około 20% zwierzęcej lądowej biomasy, czterokrotnie więcej niż ludzie. Wiąże się to z zaburzeniem gospodarki wodnej, zmniejszaniem areałów lasów przekształcanych w pastwiska, uwalnianiem dużych ilości metanu i innych związków wpływających destrukcyjnie na ekosystem – hodowla zwierząt ma większy wpływ na zmiany klimatyczne niż spalanie paliw podczas transportu.
A zatem duża konsumpcja mięsa ma niekorzystny wpływ na zdrowie ludzi i zdrowie planety. Fakty te mają zrozumienie wśród naukowców, ale nie przekłada się to na skuteczne metody przeciwdziałania.
Opracowano na podstawie: BMJ, 9 maja 2017
Marcin Kargul