Michèle Bally i wsp. Risk of acute myocardial infarction with NSAIDs in real world use: bayesian meta-analysis of individual patient data. BMJ 2017;357:j1909 (dostępny pełen tekst)
Dotychczasowe badania wykazały, że niesterydowe leki przeciwzapalne (NLPZ) – zarówno klasyczne jak i selektywne inhibitory COX-2 (koksyby) – mogą zwiększać ryzyko zawału serca. Mniej wiadomo po jakim czasie rośnie ryzyko, jakie znaczenia ma dawka i czas stosowania oraz jakie jest ryzyko dla poszczególnych leków.
W BMJ opublikowano pracę będącą meta-analizą obserwacyjnych badań w warunkach codziennej praktyki, na podstawie elektronicznych baz danych z Kanady, Finlandii i UK (446 763 osób, wśród których u 61 460 wystąpił zawał serca).
Stwierdzono, że już krótkotrwałe (1-7 dni) stosowane tych leków zwiększa względne ryzyko zawału o 20-50%. Ryzyko było podobne dla klasycznych NLPZ (w tym naproksenu) oraz celekoksybu i większe dla rocekoksybu (wycofany w 2004 r. – przyp. red.).
Ryzyko rosło z dawką leku (diklofenak >100 mg, ibuprofen >1200 mg, naproksen >750 mg, celekoksyb >200 mg/dobę ) i długością stosowania w ciągu pierwszego miesiąca, po tym czasie nie obserwowano dalszego wzrostu ryzyka.
Zdaniem autorów, lekarze powinni uważnie rozważać korzyści i ryzyko NLPZ, zwłaszcza w dużych dawkach.
Wyniki skomentowali eksperci. Podkreślili m.in. że:
Dr Mike Knapton (British Heart Foundation)
- Ryzyko rosło natychmiast po rozpoczęciu leczenia
- Gdy to możliwe, należy rozważyć leczenia alternatywne – paracetamol, fizjoterapia, ćwiczenia fizyczne
- Pacjenci, zwłaszcza wysokiego ryzyka sercowo-naczyniowego, samodzielnie zaopatrujący się w NLPZ, muszą być świadomi zagrożeń
- Szczególnej uwagi wymagają pacjenci z chorobami reumatycznymi, które same w sobie zwiększają ryzyko sercowo-naczyniowe
Dr Amitava Banerjee (University College London)
- Jest to największe do tej pory badanie, ale ma ograniczenia wynikające z obserwacyjnego charakteru – nie pozwala na stwierdzenie związku przyczynowego. Ponadto opierano się na receptach a nie rzeczywistym stosowaniu leków
Prof. Stephen Evans (London School of Hygiene & Tropical Medicine)
- Badanie nie podaje ryzyka bezwzględnego, które wydaje się relatywnie niewielkie i dla większości osób bez podwyższonego ryzyka sercowo-naczyniowego praktyczne implikacje badania nie są znaczące
- Wszystkie skuteczne leki mają działania niepożądane, nie ma powodu aby wyniki badania wzbudzały niepokój u większości osób stosujących NLPZ
Prof. John Martin (University College London)
- Istnieje potrzeba przeprowadzenia dużych randomizowanych badań oceniających mechanizm zależności oraz identyfikujących grupy szczególnie zagrożone
Prof. Jane Mitchell (Imperial College London)
- Należy pamiętać, że niektóre NLPZ mogą działać prewencyjnie w stosunku do niektórych nowotworów
Prof. Kevin McConway (The Open University)
- Ryzyko względne jest trudne do interpretacji. Jeśli wyjściowo ryzyko było bardzo niskie, względny wzrost ryzyka o np. 30% w dalszym ciągu skutkuje bardzo niskim zagrożeniem
Opracowano na podstawie: BMJ, 9 maja 2017
Marcin Kargul