Casey Carroll, Ahmed Hassanin. Polypharmacy in the Elderly—When Good Drugs Lead to Bad Outcomes. A Teachable Moment. JAMA Intern Med. 2017 online
Artykuł z serii „Teachable Moment” w JAMA Internal Medicine na kanwie przypadku klinicznego rozważa problem polifarmacji w podeszłym wieku.
83-letnia pacjentka z niewydolnością serca i migotaniem przedsionków po raz trzeci w ciągu pół roku została hospitalizowana z powodu palpitacji i zawrotów głowy przy szybkiej czynności komór. Okazało się, że nie wykupiła recept na metoprolol i diltiazem. Leki te włączono w szpitalu.
Dwa dni po wypisie pacjentka została ponownie hospitalizowana z powodu bradykardii i hipotonii – doszło do niezamierzonego przedawkowania metoprololu.
Pacjentka skarżyła się na skomplikowany, kosztowny i uciążliwy dla niej schemat terapii. Miała zalecone 11 preparatów: metoprolol, diltiazem, digoksynę, apixaban, atorwastatynę, lizynopryl, furosemid, ibandronian, loratadynę, ranitydynę i multiwitaminę.
Zdaniem autorów, mimo że większość leków była zgodna z wytycznymi, nie został uwzględniony całościowy kontekst i indywidualne okoliczności. Przypominają oni, że:
– blisko 20% osób w wieku > 65 lat ma przepisane 10 i więcej leków
– w porównaniu z mniej niż 5 lekami, przyjmowanie 8 i więcej leków czterokrotnie zwiększa ryzyko działań niepożądanych
– działania niepożądane odpowiadają za nawet 10% hospitalizacji w podeszłym wieku
– w badaniu w szpitalach Veterans Administration stwierdzono, że przy wypisie 44% pacjentów w starszym wieku otrzymało przynajmniej jeden niepotrzebny lek
U omawianej pacjentko odstawiono digoksynę i atorwastatynę. Autorzy przypominają, że do optymalizacji terapii w podeszłym wieku użyteczne są kryteria Beers’a (kryteria potencjalnej niepoprawności leczenia starszych chorych).
Ich zdaniem można by też rozważyć odstawienie loratadyny i ranitydyny, ponieważ nie ma obecnie objawów alergii czy dyspepsji, należałoby monitorować ewentualny nawrót objawów. Przy normalnej diecie nie ma także potrzeby stosowania multiwitaminy.
Autorzy podkreślają, że optymalizacja terapii musi uwzględniać nie tylko wytyczne, ale także indywidualne cele leczenia i preferencje pacjenta. W tym przypadku były to uproszczenie schematu leczenia, minimalizacja liczby przyjmowanych tabletek, zmniejszenie kosztów oraz unikanie hospitalizacji.
Opracowano na podstawie: JAMA Internal Medicine, 24 kwietnia 2017
Marcin Kargul