Aseem Malhotra, Rita F Redberg, Pascal Meier. Saturated fat does not clog the arteries: coronary heart disease is a chronic inflammatory condition, the risk of which can be effectively reduced from healthy lifestyle interventions. Br J Sports Med 2017 online (dostępny pełen tekst)
Edytorial w piśmie British Journal of Sports Medicine z pewnością wzbudzi kontrowersje nie tylko wśród lekarzy. Kwestionuje on szeroko rozpowszechnione teorie o związku tłuszczów w diecie z chorobami sercowo-naczyniowymi.
Autorzy przypominają, że opublikowana w 2015 r. w BMJ metaanaliza badań obserwacyjnych nie potwierdziła związku spożycia nasyconych kwasów tłuszczowych z chorobowością i umieralnością sercowo-naczyniową. Podobnie nie stwierdzono efektu redukcji spożycia tłuszczów w prewencji wtórnej.
Za zdarzenia wieńcowe odpowiada nie odkładanie się blaszek miażdżycowych ale ich uszkodzenie z następową zakrzepicą. W badaniach randomizowanych stentowanie istotnych zwężeń tętnic wieńcowych nie poprawiało rokowania.
W badaniu PREDIMED dieta śródziemnomorska uzupełniona oliwą lub orzechami wiązała się z redukcją o 30% zdarzeń wieńcowych w porównaniu z dietą ubogotłuszczową, chociaż stężenia cholesterolu całkowitego i LDL były w obu grupach podobne.
Kolejnym argumentem są dokonane w ostatnich latach re-analizy badań Sydney Diet Heart Study i Minnesota Coronary Experiment, w których zamiana tłuszczów nasyconych na nienasycone wiązała się wręcz ze wzrostem śmiertelności.
Autorzy podkreślają, że najważniejszym wskaźnikiem ryzyka sercowo-naczyniowego jest stosunek cholesterol całkowity/cholesterol HDL. Jest to zarazem marker insulinooporności, który zmniejsza się szybko po zastąpieniu w diecie cukrów prostych zdrową dietą bogatą w tłuszcze u dużej jakości zdrowotnej.
Jak przeciwdziałać insulinooporności i towarzyszącemu jej stanowi zapalnemu? Regularny wysiłek fizyczny poprawia istotnie te parametry już po kilku miesiącach u uprzednio nieaktywnych osób. Metaanaliza badań wykazała, że regularny szybki marsz łącznie co najmniej 150 min w tygodniu wydłuża życie o 3.4–4.5 lat.
Duże znaczenie ma też ograniczanie nadmiernego stresu, który upośledza mechanizmy regulujące stan zapalny.
W opinii autorów połączenie zdrowej diety, aktywności fizycznej i redukcji stresu skutecznie zmniejsza umieralność sercowo-naczyniową i ogólną oraz poprawia jakość życia. Nadszedł czas, aby odejść od publicznego rozumienia prewencji i leczenia choroby wieńcowej w kategoriach oznaczania stężenia lipidów i redukcji spożywania tłuszczów nasyconych.
Ich zdaniem choroba wieńcowa jest przewlekłą chorobą zapalną, którą można skutecznie ograniczyć prostymi metodami – aktywnością fizyczną odpowiadającą 22 minutom szybkiego marszu dziennie i dietą opartą o zdrowe, nieprzetworzone produkty. Niestety, propagowanie takiej interwencji nie może liczyć na wsparcie w sferze biznesowo-rynkowej.
Edytorial wzbudził liczne polemiki koncentrujące się głównie na selektywnym doborze badań i ich ograniczeniach metodologicznych.
Odmienne wnioski zawiera także właśnie opublikowane w European Heart Journal stanowisko European Atherosclerosis Society: Low-density lipoproteins cause atherosclerotic cardiovascular disease. Evidence from genetic, epidemiologic, and clinical studies.
Opracowano na podstawie: British Journal of Sports Medicine, 25 kwietnia 2017
Marcin Kargul