Cathleen S. Colón-Emeric; Richard Lee. Cardiovascular Medications and Fractures. Dodging Complexity. JAMA Intern Med. 2017;177(1):77-78.
Wśród osób w wieku > 65 lat choroby sercowo-naczyniowe występują u ponad 70% a nieprawidłowa gęstość kości u ok. 55%. Jedno zaburzenie sprzyja występowaniu drugiego, postuluje się wspólne mechanizmy patofizjologiczne. Leki kardiologiczne mogą mieć wpływ na metabolizm kości, teoretycznie leki hipotensyjne mogą też zwiększać ryzyko upadków na skutek hipotonii.
Tematyce tej poświęcony jest komentarz na łamach JAMA Internal Medicine, który odnosi się do równolegle opublikowanej nowej analizy badania ALLHAT (Antihypertensive and Lipid-Lowering Treatment to Prevent Heart Attack Trial). Stwierdzono w niej o 21% niższe ryzyko złamań miednicy i szyjki kości udowej w grupie leczonej diuretykiem (chlortalidon) w porównaniu z amlodypiną i lizynoprylem (beta blokery były stosowane tylko w drugim rzucie, co utrudnia ocenę).
Wyniki te potwierdzają wcześniejsze dane z badań obserwacyjnych, sugerujące zmniejszenie ryzyka złamań przy stosowaniu diuretyków tiazydowych/tiazydopodobnych, co prawdopodobnie wynika z wpływu na gospodarkę wapniową.
Czy zatem inne grupy leków zwiększają ryzyko złamań? Zdaniem autorów komentarza raczej nie. W badaniu ALLHAT nie było grupy placebo, aby dokonać takiego porównania. Jednak w ogólnokrajowym rejestrze duńskim stosowanie inhibitorów ACE, blokerów kanału wapniowego i beta blokerów wiązało się ze zmniejszeniem ryzyka złamań o 6-9% w porównaniu do niestosowania leków.
W odniesieniu do upadków, w przeglądzie badań nie stwierdzono istotnie zwiększonego ryzyka przy stosowaniu pierwszo – i drugorzutowych leków kardiologicznych, w badaniach które to wykazały stosowano głównie nitraty, hydralazynę i alfa-blokery, znane z ryzyka hipotonii ortostatycznej.
Ryzyko upadków może dotyczyć okresu inicjacji leczenia hipotensyjnego – w pierwszych 2 tygodniach wykazano dwukrotne zwiększenie ryzyka dla głównych grup leków włączając diuretyki, dlatego okres ten wymaga monitorowania pod kątem hipotonii i bradykardii.
Czy podwójne (sercowo-naczyniowe i dotyczące kości) korzyści ze stosowania diuretyków tiazydowych/tiazydopodobnych są niezależne czy też odzwierciedlają działanie na wspólne patomechanizmy? Dane na ten temat są skąpe, poszerzenie tej wiedzy może pomóc w opracowaniu nowych terapii o plejotropowym działaniu.
Opracowano na podstawie: JAMA Internal Medicine, styczeń 2017
Marcin Kargul