Lara Goitein i wsp. Physician Work Environment and Well-being. A Call for Papers.
W połowie 20 wieku wizerunek zawodu lekarza był bardzo idealistyczny: lekarz działał na rzecz dobrostanu pacjentów i dobra publicznego, był odporny na pokusy finansowe i inne przejawy egoizmu. Wyjątkowy system szkolenia i nielimitowane godziny pracy determinowały szczególną tożsamość przedstawicieli tej profesji.
Lekarze cieszyli się wielkim szacunkiem i zaufaniem, w swojej pracy mieli niemal pełną autonomię. Było to źródłem dużej satysfakcji z wykonywanego zawodu. W dzisiejszych czasach tylko niektórzy lekarze w dalszym ciągu odczuwają ten rodzaj satysfakcji.
Dzisiaj medycyna, dzięki postępom w diagnostyce i terapii, ma znacznie więcej możliwości pomagania chorym. Jednakże, badania pokazują pogłębiające się niezadowolenie lekarzy – odsetek skarżących się na wypalenie zawodowe w USA wzrósł tylko w latach 2011-2014 z 45% do 54%. Wielu lekarzy uważa, że medycyna przeżywa regres i nie wybrałoby tego zawodu ponownie ani nie poleciło go swoim dzieciom.
Co się zmieniło? Zmiany objęły wiele aspektów praktyki lekarskiej, znaczenie ma odwrót od małych praktyk lekarskich, rosnąca specjalizacja, wprowadzanie sztywnych kryteriów oceny efektywności leczenia, naciski na redukcję kosztów. Wiele z tych zmian ma na celu poprawę jakości i efektywności leczenia ale jednocześnie stało się źródłem frustracji lekarzy, jak np. coraz bardziej złożone wymogi administracyjne.
Zmiany te wpływają także na tożsamość lekarzy. Chociaż priorytetem dla lekarza ma być dobro pacjenta, to obecnie musi on także dbać o koszty opieki. Komercjalizacja obejmuje również wynagrodzenie uzależnione od ścisłe sformułowanych celów leczenia i konkurencję między ośrodkami opieki zdrowotnej. Autonomię lekarzy ograniczają ściśle zdefiniowane procedury oraz nadzór pracodawców i płatników. Medycyna coraz mniej jest sztuką a w coraz większym stopniu nabiera cech rzemiosła i handlu.
Wszystko to spowodowało erozję, kiedyś bardzo dużego, społecznego zaufania. W 1966 roku 73% Amerykanów deklarowało bardzo duże zaufanie do lekarzy, w 2012 już tylko 37%.
Amerykański Institute for Healthcare Improvement sformułował trzy cele systemu opieki zdrowotnej: poprawa opieki nad indywidualnym pacjentem, poprawa zdrowia populacji oraz optymalizacja kosztów. W 2014 r. zaproponowano czwarty cel: poprawę życia zawodowego pracowników, co jest nieodzowne dla osiągnięcia trzech pierwszych.
Redakcja JAMA Internal Medicine zaprasza do przesyłania prac poświęconych życiu zawodowemu, samopoczuciu oraz tożsamości lekarzy i ich związku jakością opieki zdrowotnej.
Opracowano na podstawie: JAMA Internal Medicine, 5 grudnia 2016
Marcin Kargul