Alison E Tedstone. Obesity treatment—are personalised approaches missing the point? BMJ 2016;354:i4980
Na rynku pojawiają się spersonalizowane program dietetyczne „dopasowane do DNA”, oparte na idei, że skuteczność danej diety jest zdeterminowana genetycznie.
Wyniki badań potwierdzają, że obok czynników środowiskowych – zbyt wysokokalorycznej diety i zmniejszonego wydatkowania energii, w powstawaniu otyłości odgrywa rolę złożone podłoże genetyczne.
W badaniach całego genomu zidentyfikowano 97 locii genowych odpowiedzialnych za zmienność wskaźnika BMI, wśród których największe znaczenie mają geny FTO (gen podatności na otyłość, fat mass and obesity associated gene), MC4R (9 melanocortin 4 receptor gen) i TMEM18 (transmembrane protein 18 gen).
U homozygotycznych nosicieli allelu A (A/A) genu FTO, stanowiących 16% tej europejskiej populacji, stwierdzono większą masę ciała o około 3 kg i większą 1,67 -krotnie podatność na otyłość w stosunku do osób niebędących nosicielami alleli ryzyka.
Czy zmienność w obrębie genu FTO może mieć wpływ na skuteczność leczenia otyłości? W BMI opublikowano wyniki metaanalizy (n=9563), która nie wykazała takiej zależności dla interwencji: dietetycznych, obejmujących ćwiczenia fizyczne i leczenie farmakologiczne, w odniesieniu do BMI, wagi i obwodu talii.
W komentarzu do pracy Alison Tedstone (Public Health England) zwraca uwagę, że wspomniana genetyczna zmienność rzędu 3 kilogramów to bardzo niewiele wobec rzeczywistej nadmiernej wagi w populacji osób otyłych.
1 kilogram nadmiernej wagi odpowiada 3500 kcal. 3 kilogramy to mniej więcej 525 kcal nadmiernej podaży rocznie przez 20 lat. Tymczasem osoby otyłe konsumują dziennie średnio 200-300 kcal powyżej dziennego zapotrzebowania.
Patogeneza otyłości jest złożona ale cytowana metaanaliza jest kolejnym dowodem na przewagę w niej czynników środowiskowych. Z punktu widzenia zdrowia publicznego całościowe programy nakierowane na zwalczanie tych czynników będą miały większe efekty niż spersonalizowane interwencje oparte na genomie.
Opracowano na podstawie: BMJ. wrzesień 20156
Marcin Kargul