Kenneth M. Langa i wsp. A Comparison of the Prevalence of Dementia in the United States in 2000 and 2012. JAMA Internal Medicine online (dostępny pełen tekst)
Starzenie się populacji w krajach rozwiniętych niesie z sobą obawy przed gwałtownym zwiększeniem się liczby osób z chorobą Alzheimera i innymi postaciami demencji. Obecnie w USA żyje ok. 5 milionów osób z otępieniem, według niektórych szacunków do roku 2050 liczba ta może wzrosnąć trzykrotnie.
Zapobieganie demencji jest jednym z priorytetów zdrowia publicznego a potencjalnie modyfikowalne czynniki to poziom ryzyka sercowo-naczyniowego oraz poziom edukacji. Ostatnie doniesienia epidemiologiczne (z Holandii, Szwecji i Anglii) sugerują zmniejszanie się standaryzowanej względem wieku chorobowości i zapadalności na demencję.
W JAMA Internal Medicine opublikowano pracę oceniającą częstość demencji w USA u osób w wieku 65 i więcej lat na podstawie reprezentatywnych danych z badania Health and Retirement Study (HRS) z lat 2000 (n=10 546) i 2012 (n=10 511).
Stwierdzono, że standaryzowana częstość demencji zmniejszyła się z 11,6% do 8,8% (P < .001) a częstość zaburzeń kognitywnych nie spełniających kryteriów otępienia z 21,2% do 18,8% (P < .001).
Większa liczba lat edukacji wiązała się z niższym ryzykiem otępienia, w badanych kohortach średni czas edukacji zwiększył się z 11,8 do 12,7 lat. Edukacja może wiązać się z ryzykiem demencji bezpośrednio (wpływ na rozwój i funkcjonowanie mózgu, wytworzenie „rezerwy kognitywnej”) i pośrednio (zdrowszy tryb życia, korzyści zdrowotne z wyższego statusu społeczno-ekonomicznego).
W badaniu stwierdzono – w porównaniu z BMI 18,5-24,9 – wyższe ryzyko demencji w grupie z niedowagą ale niższe o ok. 30% w grupie z nadwagą i otyłością.
Obserwacja ta może być przejawem z tzw. „paradoksu otyłości”. Podczas gdy w wieku średnim otyłość ma szkodliwy wpływ na zdrowie i zwiększa ryzyko demencji, w wieku podeszłym może wiązać się z korzyściami zdrowotnymi, w tym w zakresie czynności kognitywnych.
Jednym z wyjaśnień może być odwrotna przyczynowość, tzn. że to demencja w stadium przedklinicznym zmniejsza apetyt co powoduje zmniejszenie masy ciała.
W artykule i towarzyszącym mu komentarzu jest obszerna dyskusja nad wynikami badania.
Doniesienia o potencjalnym zmniejszeniu standaryzowanej wiekiem chorobowości z powodu demencji są obiecujące. Zdaniem autorów:
Ponieważ w nadchodzących dekadach zwiększy się liczba osób w podeszłym wieku, ważne jest ciągłe monitorowanie trendów zapadalności i chorobowości z powodu demencji oraz doprecyzowanie roli potencjalnych czynników zagrażających i ochronnych.
Opracowani na podstawie: JAMA Internal Medicine; 21 listopada 2016
Marcin Kargul