Mingyang Song; Edward Giovannucci. Preventable Incidence and Mortality of Carcinoma Associated With Lifestyle Factors Among White Adults in the United States. JAMA Oncol. Published online
Co roku w USA rozpoznawanych jest 1,6 miliona przypadków raka a 0,6 miliona osób umiera z powodu raka. W latach 1969-2013 standaryzowana umieralność z powodu raka zmniejszyła się o 17,9%, podczas gdy umieralność z powodu chorób serca o 67,5%.
Badania epidemiologiczne wykazały związek czynników wiązanych ze stylem życia z ryzykiem raka (m.in. palenie, spożywanie alkoholu, otyłość, nieaktywność fizyczna). Jednakże, w 2015 r. w piśmie Science opublikowano pracę sugerującą, że tylko trzecią część zmienności ryzyka raka można przypisać predyspozycjom genetycznym i czynnikom środowiskowym, podczas gdy pozostała część wynika z „pecha” czyli przypadkowych mutacji podczas replikacji DNA w zwykłych, nienowotworowych tkankach.
Praca ta wzbudziła wątpliwości co do możliwości prewencji raka. Przeciwko tezie z niej płynącej podnoszono wiele argumentów, m. in. że czynniki środowiskowe też mogą prowadzić do uszkodzeń DNA.
Autorzy z Harvard Medical School postawili sobie za cel oszacowanie, jaka część populacyjnej zmienności ryzyka zachorowania na różne rodzaje raka wynika z czynników środowiskowych (procent przypisanego ryzyka dla populacji, population attributable risk percent, PAR).
Wykorzystano dane z badań kohortowych Nurses’ Health Study i Health Professionals Follow-up Study (89 571 kobiet i 46 339 mężczyzn) oraz narodowe dane statystyczne (US National Surveillance, Epidemiology, and End Results Program).
Badanych podzielono na grupę prozdrowotnego stylu życia – niskiego ryzyka raka (niepalenie, ≤ 1 drinka u kobiet i ≤ 2 u mężczyzn dziennie, BMI w zakresie 18,5-27,4 i aktywność fizyczna co najmniej 75 minut intensywna lub 150 minut umiarkowana tygodniowo – 16 531 kobiet i 11 731 mężczyzn). Pozostała część kohort stanowiła grupę zwiększonego ryzyka raka.
Wartości PAR oznaczające proporcję przypadków możliwych do uniknięcia przy prozdrowotnym trybie życia wyniosły dla wystąpienia raka 25% u kobiet i 33% mężczyzn a dla zgonu z powodu raka 48% u kobiet i 44% u mężczyzn.
Przykładowe wartości PAR dla kobiet i mężczyzn dla wystąpienia poszczególnych rodzajów raka wyniosły: rak płuc 82% i 78%, rak jelita grubego i odbytnicy 29% i 20%, rak trzustki 30% i 29%, rak pęcherza 36% i 44%.
Jeszcze wyższe wartości PAR oszacowano porównując grupę niskiego ryzyka z danymi dla całej amerykańskiej białej populacji. Dla wystąpienia raka wyniosły one 41% u kobiet i 63% u mężczyzn a dla zgonu z powodu raka 59% u kobiet i 67% u mężczyzn.
A zatem w badanej grupie około 20-40% przypadków raka i około połowie zgonów z powodu raka można potencjalnie zapobiec poprzez modyfikację stylu życia. Wartości te rosną odpowiednio do około 40% dla wystąpienia raka i około 70% dla zgonów biorąc jako porównanie całą populację amerykańską, w której profil ryzyka jest gorszy niż w badanych kohortach.
Zdaniem autorów znaczącej części zachorowań na raka i jeszcze większej części zgonów z powodu raka można uniknąć poprzez modyfikację stylu życia. Wyniki badania umacniają znaczenie stylu życia jako czynnika ryzyka i podkreślają rolę prewencji pierwotnej.
Opracowano na podstawie: JAMA Oncology, 19 maja 2016
Marcin Kargul