Leandro Fórnias Machado de Rezende i wsp. All-Cause Mortality Attributable to Sitting Time. Analysis of 54 Countries Worldwid. Am J Prev Med 2016 (dostępny pełen tekst)
Nieaktywność fizyczna jest uznanym czynnikiem ryzyka umieralności ogólnej, wiąże się też z ryzykiem chorób sercowo-naczyniowych, cukrzycy i niektórych nowotworów. Około 31% światowej populacji nie wypełnia zaleceń dotyczących codziennej aktywności fizycznej. Należy jednak pamiętać, że zalecenia te koncentrują się na umiarkowanej i intensywnej aktywności, pomijając aktywność o niskiej intensywności.
W ostatniej dekadzie badacze zwracali uwagę, że nadmierny czas spędzany w pozycji siedzącej (niezależnie od wypełniania wspomnianych zaleceń) ma niekorzystny wpływ na zdrowie. Niedawna meta-analiza wykazała, że każda godzina powyżej 7 godzin w pozycji siedzącej zwiększa ryzyko zgonu o 5%. Dlatego nie należy koncentrować się wyłącznie na aktywnościach o co najmniej umiarkowanej intensywności, ale też pamiętać, że zastąpienie siedzenia staniem lub lekką aktywnością ma znaczące korzyści zdrowotne.
W American Jurnal of Preventive Medicine ukazały się wyniki badania, którego celem było oszacowanie wynikającego z siedzącego trybu życia ryzyka przypisanego dla populacji (population-attributable fraction, PAF) w odniesieniu do umieralności całkowitej. Wykorzystano dane z meta-analiz oraz badań ankietowych z 54 krajów (1 167 191 000 osób dorosłych, ok. 25% światowej populacji) w połączeniu z danymi statystycznymi dotyczącymi zgonów.
Średnia ważona czasu spędzanego w pozycji siedzącej wyniosła 4,7 godziny na dobę, od 4,2 w krajach Ameryki do 6,2 w krajach Azji Zachodniej (w Polsce 5,3), ogółem 61,5% osób spędzało na siedząco > 3 godzin/dobę.
Wykazano, że przebywanie w pozycji siedzącej > 3 godziny dziennie jest odpowiedzialne za 3,8% umieralności całkowitej (433 000 zgony w badanych krajach rocznie). Teoretycznie, eliminacja czasu w pozycji siedzącej oraz przestrzeganie zaleceń dotyczących bardziej intensywnej aktywności fizycznej pozwoliłaby uniknąć 14% zgonów rocznie (1,5 mln a badanych krajach).
Do potencjalnych mechanizmów wyjaśniających niekorzystne efekty długiego siedzenia zaliczyć można mniejszą ekspresje syntazy tlenku azotu i upośledzoną funkcję śródbłonka, redukcję aktywności transportera glukozy glut 4 i lipazy lipoproteinowej oraz mniejszy wychwyt glukozy przez mięśnie.
Zmiana zachowań w wymiarze populacyjnym jest wielkim wyzwaniem. Spędzanie czasu w pozycji siedzącej jest bardzo rozpowszechnione we współczesnym świecie, wpływ na to ma obecny system ekonomiczny oraz ograniczające konieczność wysiłku fizycznego udogodnienia w pracy, domu i podróżowaniu.
Dotychczasowe próby interwencji ograniczały się do wybranych grup (np. pracownicy siedzący ponad 7 godzin w pracy) i polegały na poradnictwie, programach internetowych, zastosowaniu pedometrów, programach ćwiczeń grupowych i obowiązkowych przerwach w pracy. Przyniosły one pozytywne ale co najwyżej umiarkowane rezultaty.
Zdaniem autorów tylko interwencje w skali makro ukierunkowane na determinanty siedzącego trybu życia (na w zakresie organizacji transportu) mogą przynieść bardzie znaczące wyniki.
Opracowano na podstawie: American Jurnal of Preventive Medicine, 23 marca 2016