Timothy S. Carey; Janet K. Freburger. Exercise and the Prevention of Low Back Pain Ready for Implementation. JAMA Internal Medicine 2016;176:208
80% z nas doświadcza w swoim życiu co najmniej jednego epizodu ostrego bólu okolicy lędźwiowo-krzyżowej (LBP, Low Back Pain). To bolesne schorzenie jest często przyczyną przerw w pracy i uniemożliwia wykonywanie codziennych czynności. Pomimo tego, że LBP jest w większości samoograniczające, to jednak ryzyko nawrotu sięga w pierwszym roku od 24 do 80%. Nie dziwi więc zainteresowanie tematem redaktorów JAMA Internal Medicine i opublikowanie poniższego komentarza.
W przeglądzie systematycznym i meta-analizie przeprowadzonym przez Steffensa i wsp. uzyskano konkretne dowody o korzyściach klinicznych aktywności fizycznej w LBP. Analizowane badania odnosiły się do korzyści z ćwiczeń i edukacji w pierwotnej i wtórnej prewencji LBP oraz redukcji ilości zwolnień lekarskich wydawanych z tego powodu.
Analiza wykazała około 25-40% redukcję ryzyka kolejnych LBP. Długoterminowe korzyści były mniej pewne, a kilka badań nie wykazało żadnego skutku po 1 roku. To zmniejszenie korzyści może być wynikiem mniejszego przestrzegania zaleceń poza okresem interwencji.
Zdaniem autorów, jeśli jakiś lek miałby podobną skuteczność, byłby szeroko obecny w materiałach promocyjnych i reklamach telewizyjnych. Formalne instrukcje z konkretnymi ćwiczeniami po epizodzie LBP są jednak niezbyt często stosowane przez lekarzy, podobnie zresztą jak w innych problemach układu mięśniowo-szkieletowego. W jednym z badań wykazano, że pomimo dowodów na ich skuteczność mniej niż połowa pacjentów z przewlekłym LBP lub bólem w odcinku szyjnym otrzymało takie instrukcje. Zabiegi pasywne (np terapie fizykalne) mają ograniczone dowody skuteczności, a są stosunkowo powszechnie stosowane.
Autorzy komentarza proponują różne metody, które mogą pomóc w wyeliminowaniu barier w stosowaniu ćwiczeń fizycznych po epizodzie LBP. Uważają, że eksperci powinni dojść do konsensusu odnośnie standardowych, efektywnych i akceptowalnych interwencji dotyczących zapobiegania LBP.
Nierealne może być opracowanie uniwersalnego rozwiązania, jednak na początek niezbędne wydaje się być określenie kategorii ćwiczeń (np. wzmacnianie, rozciąganie i ćwiczenia aerobowe) oraz ich częstotliwości, dawki i natężenia.
Ważna jest również motywacja pacjenta po wyzdrowieniu, która powinna być wspierana zarówno przez pracowników służby zdrowia jak i ubezpieczycieli. Ważną rolę pełnią pracodawcy, którzy mogą poprzez oferowanie rożnego rodzaju zachęt (np zmniejszenie opłat za kluby fitness i płatności za programy promocji zdrowia) wpływać na zachowania prozdrowotne.
Potrzeba prostych wytycznych dla lekarzy, aby mogli wyposażać swoich pacjentów w zalecenia dotyczące aktywności fizycznej w celu prewencji LBP. Należy podkreślić, że potencjalne korzyści dla systemu ochrony zdrowia, pacjentów i pracodawców są znaczne, także to powinno być bodźcem do podejmowania jak najszybszych działań w tym zakresie.
Opracowano na podstawie: JAMA Internal Medicine, luty 2016
Emilia Kudraszew