Stress: its surprising implications for health. www.medicalnewstoday.com
Zgodnie z definicją National Institute of Mental Health (NIMH) stres jest reakcją zarówno somatyczną jak i psychologiczną w odpowiedzi na działanie stresorów (sytuacji wywołujących stres). Stres nie musi być negatywny, może działać mobilizująco na zasadzie uaktywnienia mechanizmu „walcz lub uciekaj” (fight or flight).
Stres negatywny pojawia się zazwyczaj wówczas gdy człowiek poddany jest przewlekłemu stresowi. Negatywny stres działa demobilizująco oraz może prowadzić do rozwoju wielu chorób. Artykuł w portalu www.medicalnewstoday.com poświęcony jest temu zjawisku.
Amerykańskie Towarzystwo Psychologiczne (American Psychological Association) przeprowadza coroczne badania nasilenia stresu w reprezentatywnej grupie mieszkańców USA. W 10 stopniowej skali (od 1- niewielki lub brak stresu do 10 – bardzo duży stres) w 2014 roku średni wynik wyniósł 4,9 – mniej w porównaniu z 6,2 w roku 2007, ale więcej niż uznawana za granicę „zdrowego” stresu wartość 3,7. Najczęstszym źródłem odczuwania stresu w ostatnim miesiącu przed badaniem były finanse (72%, w tym 22% skrajny stres). Kolejne przyczyny to stres związany z pracą, rodziną oraz stanem zdrowia.
Powszechnie znany jest związek nadmiernego stresu z zaburzeniami snu, bólami głowy, depresją czy zaburzeniami lękowymi. Pojawia się jednak także coraz więcej doniesień naukowych na temat związku stresu z innymi chorobami.
W chorobie wieńcowej stres psychiczny u młodszych u kobiet nawet trzykrotnie zmniejsza przepływ wieńcowy zgodnie z pracą zaprezentowana na kongresie American Heart Association 2014. Z kolei analiza blisko 1,5 miliona badanych wykazała, że nadmierny stres w pracy zwiększa ryzyko zawału o 23% (Lancet. 2012; 380:1491). Epizod silnego gniewu czy wzburzenia w przeciągu dwóch godzin zwiększa ryzyko zawału 9-krotnie (Eur Heart J Acute Cardiovasc Care. 2015;4:493). Natomiast u kobiet po zawale wyższy poziom stres psychicznego jest wytłumaczeniem wolniejszego powrotu do zdrowia (Circulation. 2015;131:614).
Stwierdzono także, że zespół stresu pourazowego (Postraumatic stress disorder, PTSD) u kobiet wiąże się z dwukrotnym zwiększeniem ryzyka rozwoju cukrzycy (JAMA Psychiatry. 2015;72(3):203).
Stres w wiek średnim u kobiet wiąże się ze zwiększonym ryzykiem otępienia w wieku starszym (Brain. 2010;133:2217). Z kolei objawy lękowe u osób z łagodnym zaburzeniami poznawczymi (mild cognitive impairment) są niezależnym czynnikiem predykcyjnym progresji do choroby Alzheimera (Am J Geriatr Psychiatry. 2015;23:466).
Stwierdzono także, ze stres upośledza jakość spermy (Fertil Steril 2014;102(2):530) oraz zmniejsza płodność u kobiet (Hum Reprod. 2014;29(5):106).
Jak zaleca NIMH, jednym z najlepszych sposobów radzenia sobie ze stresem jest poszukanie oparcia w innych – rodzinie, przyjaciołach lub wspólnotach religijnych. Jeśli ktoś czuje się niezdolnym do mierzenia się ze stresem, ma myśli samobójcze lub używa alkoholu bądź leków do opanowania stresu, powinien zwrócić się do profesjonalistów z zakresu zdrowia psychicznego
Opracowano na podstawie: Medical News Today, 11 stycznia
Marcin Kargul