Czy wszystkie interwencje lekarskie są konieczne? Pierwsze efekty kampanii „Mądry Wybór” (Choosing Wisely) w USA

Alan Rosenberg i wsp. Early Trends Among Seven Recommendations From the Choosing Wisely Campaign.  JAMA Intern Med. 2015 Published online

30% amerykańskich wydatków na opiekę zdrowotną przeznaczanych jest na interwencje diagnostyczne i terapeutyczne o marginalnej korzyści klinicznej, które mogą prowadzić do kaskady dodatkowych badań i procedur oraz często do niewłaściwego leczenia. Ograniczenie ich wykonywania jest kluczowym elementem kontroli wydatków przeznaczanych na opiekę zdrowotną. Kampania społeczna „Choosing Wisely” pilotowana przez National Physicians Alliance ma na celu pomoc lekarzom w racjonalnym podejściu do diagnostyki i leczenia, a także zwiększać medyczną świadomość pacjentów. Z pomocą towarzystw medycznych zostało stworzonych około 400 rekomendacji dotyczących najczęściej wykonywanych, nie przynoszących korzyści procedur.

W ostatnim czasie ukazało się badanie, w którym dokonano retrospektywnej analizy częstości wykonywania procedur o małej wartości oraz określono, czy w perspektywie 2-3 lat zalecano je rzadziej czy częściej. Wybrano siedem interwencji zawartych w rekomendacjach kampanii Choosing Wisely: (1) wykonywanie badań obrazowych w niepowikłanym bólu głowy; (2) obrazowanie serca u pacjentów bez wywiadu chorób serca; (3) obrazowanie odcinka lędźwiowego przy występowaniu bólu bez czerwonych flag; (4) przedoperacyjne rtg klatki piersiowej u osób z nieobciążonym wywiadem i brakiem odchyleń w badaniu przedmiotowym; (5) testy w kierunku wirusa HPV u kobiet poniżej 30 roku życia; (6) stosowanie antybiotyków w ostrym zapaleniu zatok; oraz (7) stosowanie niesteroidowych leków przeciwzapalnych (NLPZ) w bólach mięśniowo-szkieletowych u pacjentów z nadciśnieniem tętniczym, niewydolnością serca lub przewlekłą chorobą nerek.

Istotne statystycznie wyniki dotyczyły czterech interwencji. Wykazano, że dwie z nich (w okresie 2010-13r.) wykonywane były rzadziej: częstość badań obrazowych w niepowikłanym bólu głowy spadła z 14,9% do 13,4% , częstość obrazowania serca u pacjentów bez wywiadu chorób krążenia zmniejszyła się zaś z 10,8% do 9,7%. Tendencja wzrostowa (w okresie 2011-13r.) dotyczyła stosowania NLPZ u pacjentów z wymienionymi powyżej chorobami: wzrost z 14,4% do 16,2%, a także wykonywania testów w kierunku wirusa HPV u kobiet poniżej 30 roku życia: wzrost z 4,8% do 6,0%. Wyniki dla pozostałych trzech interwencji nie były istotne statystycznie.

Analiza 7 rekomendacji Choosing Wisely powinna być punktem wyjścia do dalszej oceny istotności problemu stosowania mało przydatnych klinicznie interwencji. Z powodu rozległości listy, powinny być wyszczególnione te działania, które wykonywane są najczęściej. Stosunkowo małe zmiany w częstości stosowania wybranych procedur sugerują, że konieczne są dodatkowe działania w celu szerszego wdrażania zaleceń Choosing Wisely w ogólnej praktyce. Powinny obejmować one między innym zwiększenie dostępności do informacji zwrotnej dotyczącej wykonywanej diagnostyki i leczenia, wprowadzenie odpowiednich systemów szkoleniowych, wspomaganie decyzji klinicznych z pomocą elektronicznej dokumentacji medycznej oraz wprowadzenie kart wyników leczenia czy też wprowadzanie zachęt finansowych. Przede wszystkim jednak rozwiązaniem tego problemu mogłoby być praktykowanie medycyny zorientowanej na pacjencie, o czym aktualnie mówi się najczęściej.

Opracowano na  podstawie: JAMA Internal Medicine online, 12 października 2015
Emilia Kudraszew

0 replies on “Czy wszystkie interwencje lekarskie są konieczne? Pierwsze efekty kampanii „Mądry Wybór” (Choosing Wisely) w USA”