Vasanti S. Mali,; Frank B. Hu. Fructose and Cardiometabolic Health. What the Evidence From Sugar-Sweetened Beverages Tells Us. J Am Coll Cardiol. 2015;66(14):1615-1624.
Artykuł poglądowy na łamach JACC poświęcono zdrowotnym konsekwencjom spożywania napojów słodzonych. Zawarta w nich sacharoza i/lub syrop kukurydziany jest głównym źródłem glukozy i fruktozy w diecie.
Spożywanie 1-2 porcji słodzonych napojów dziennie zwiększa ryzyko cukrzycy typu 2 o 26%, choroby wieńcowej o 35%, udaru o 16%, a także otyłości, chorób nerek i dny moczanowej.
Rekomendacje WHO zalecają ograniczenie całkowitego spożycia cukrów prostych do 10% zapotrzebowania kalorycznego, co odpowiada 12 łyżeczkom – tyle zawiera jedna puszka napoju słodzonego.
Cukry proste promują przybieranie na wadze, ponieważ nie wywołują poczucia sytości oraz powołują nagły wzrost stężenia glukozy i insuliny. Fruktoza dodatkowo powoduje akumulację wisceralnej tkanki tłuszczowej i dyslipidemię oraz zwiększa produkcję kwasu moczowego. Fruktoza zawarta w owocach i warzywach nie stanowi problemu, ponieważ jest absorbowana powoli dzięki zawartości błonnika w tych produktach.
Autorzy analizują potencjalne zamienniki dla napojów słodzonych, jako optymalny wymieniają wodę a jako akceptowalne niesłodzoną kawę i herbatę. Soki owocowe i napoje słodzone sztucznie są na dalszej pozycji.
Soki postrzegane są jako zdrowe z uwagi na zawartość witamin i mikroelementów, lecz zawierają także duże ilości cukrów prostych (chociaż naturalnych a nie dodanych). Z tego powodu ich duże spożycie wiązane jest z przyrostem wagi i cukrzycą w niektórych badaniach. Autorzy proponują jako dzienny limit soków 120-180 ml.
Napoje słodzone słodzikami nie są źródłem kalorii, lecz niewiele wiadomo o długofalowych następstwach ich spożywania, mogą także powodować zmianę preferencji smakowych w kierunku smaku słodkiego, a także zwiększać apetyt.
Zdaniem autorów idealnie byłoby zalecać pacjentom całkowitą rezygnację z napojów słodzonych, bardziej realistyczne jest ich znaczne ograniczanie. Można też zaproponować na początku zamianę napojów słodzonych na dietetyczne, a następnie stopniowo zamieniać je na wodę (np. z kawałkami owoców), ewentualnie niesłodzoną kawę czy herbatę.
Opracowano na podstawie: Journal of the American College of Cardiology, 14 października 2015
Marcin Kargul