Nieprosta zależność między wskaźnikiem BMI a śmiertelnością całkowitą u chorych na cukrzycę typu 2 – paradoks otyłości?

Wenhui Zhao i wsp. Body mass index and the risk of all-cause mortality among patients with type 2 diabetes mellitus, LINK: Circulation 2014;130:2143 (dostępny pełen tekst)

Na łamach Circulation zaprezentowano badanie przeprowadzone przez Wenhui Zhao i wsp., którego celem była ocena śmiertelności u chorych na cukrzycę typu 2 w zależności od początkowego wskaźnika BMI, jak również jego zmiany w badanym przez autorów okresie.

Dane zebrano w oparciu o elektroniczne rejestry w ramach prospektywnej obserwacji  Louisiana State University Hospital-Based Longitudinal Study, która objęła 19 487 chorych rasy czarnej i 15 354 chorych rasy białej z cukrzycą typu 2 leczonych ambulatoryjnie, jak również tych, którzy wymagali hospitalizacji. Średni czas obserwacji wyniósł 8,7 roku. W tym okresie zmarło 4042 badanych. Metodyka badania nie w pełni spełniała kryterium reprezentatywności, lecz duża baza danych i długi okres obserwacji, a także uwzględnienie wielu zmiennych, według autorów, uwiarygadniają uzyskane wyniki.

Dla oceny ryzyka zgonu populację odniesienia stanowiły osoby z BMI 30-35 kg/m2. Dla osób rasy czarnej z cukrzycą typu 2 wzrost ryzyka zgonu stwierdzono dla podgrup z BMI <30 kg/m2 i ≥35 kg/m2. Podobnie przeprowadzona analiza dla pacjentów z cukrzycą typu 2 rasy białej wykazała wzrost ryzyka zgonu dla BMI <25 kg/m2 i ≥40 kg/m2.

Zależność między BMI a śmiertelnością przybrała więc w cukrzycy charakter krzywej U. Pozostał on niezmieniony, jeżeli uwzględniano zmiany BMI w czasie, a także jeżeli analizę przeprowadzono dla podgrup: palący i niepalący, leczony dietą, lekami doustnymi lub insuliną.

Niejednoznaczny i pozostający w sprzeczności z wiedzą   o szkodliwości otyłości wydźwięk uzyskanych danych potwierdzają inne prace. W jednym z badań interwencyjnych Look AHEAD, którego podstawą była modyfikacja stylu życia mająca doprowadzić do utraty masy ciała nie stwierdzono, aby taka interwencja zmniejszała śmiertelność sercowo-naczyniową w grupie chorych na cukrzycę typu 2.

Uzyskany wynik określany jest często paradoksem otyłości i nie znajduje bezpośredniego wytłumaczenia w niekorzystnych zdrowotnie patomechanizmach nieprawidłowo wysokiej masy ciała.