S.Mathur, N.N. Zammitt i B.M. Frier. Optimal glycaemic control in elderly people with type 2 diabetes: what does the evidence say? , LINK: Drug Saf 2015;38:17
Na łamach bieżącego numeru Drug Safety omówiono zasady leczenia cukrzycy u osób w wieku podeszłym.
Jednym z ważniejszych czynników ograniczających terapię w tej grupie wiekowej jest hipoglikemia. Jej ciężki epizod zwiększa ryzyko wystąpienia zaburzeń rytmu serca, a także poważnych epizodów sercowo-naczyniowych. Problem ten dotyczy relatywnie dużej liczby osób, gdyż jak wskazuje badanie NHANES, cukrzyca występuje u 10-20% badanych, którzy ukończyli 60 rok życia.
Odmienności obrazu klinicznego i patofizjologii mogą decydować o tym, że w tej grupie wiekowej zrezygnujemy z intensywnych form leczenia, koncentrując się bardziej na bezpieczeństwie terapii. Wymienić należy tutaj wielochorobowość, współistnienie schorzeń układu sercowo-naczyniowego, niewydolność serca, niewydolność nerek, osteoporozę, stopniowe pogarszanie się zdolności poznawczych oraz sprawności funkcjonalnej.
U osób w wieku podeszłym hipoglikemia może mieć niecharakterystyczny przebieg, zaburzenia poznawcze występują przy wyższych poziomach glikemii, równocześnie z objawami autonomicznymi, co zmniejsza szanse na właściwą reakcję na zmniejszające się stężenie glukozy. Jedną z odmienności związanej z wiekiem jest spadek w trakcie hipoglikemii wydzielania glukagonu i hormonu wzrostu, przy zwiększonym wydzielaniu adrenaliny i kortyzolu. W konsekwencji czas trwania hipoglikemii ulega wydłużeniu.
Na podstawie powyższych danych opracowano koncepcję indywidualizacji celów terapeutycznych w cukrzycy wieku podeszłego. Dla pozostających w dobrym stanie zdrowia z dłuższą perspektywą przeżycia docelowym poziomem HbA1C są wartości <7%, wartości <7,5% dla osób z pojedynczym schorzeniem towarzyszącym w dobrym stanie funkcjonalnym i wartości do 8,5% dla pacjentów z wieloma chorobami nie w pełni samodzielnych. U pacjentów w złym stanie zdrowia, wątłych fizycznie należy skoncentrować się przede wszystkim ma unikaniu hipoglikemii, objawowej hiperglikemii, innych ostrych powikłań cukrzycy.
Ważnym elementem w osiągnięciu tych celów jest właściwy dobór farmakoterapii. Lekami, które charakteryzują się niskim ryzykiem hipoglikemii, a tym samym mają pierwszeństwo w wyborze są: metformina, leki wpływające na oś inkretynową. Każdy z nich ma jednak swoje ograniczenia. Dla metforminy jest to niewydolność nerek, krążenia, oddechowa, dla leków osi inkretynowej dolegliwości ze stronu przewodu pokarmowego. Tiazolidinediony również cechuje niskie ryzyko hipoglikemii, ale zwiększają one ryzyko niewydolności serca oraz złamań osteoporotycznych. Z kolei insulina i pochodne sulfonylomocznika charakteryzuje zwiększone ryzyko hipoglikemii. Można je ograniczyć stosując mniej intensywne dawkowanie, wybierając analogi insulin, a także pochodne sulfonylomocznika o niższym potencjale hipoglikemicznym (gliklazyd).
Niezależnie od powyższych rozważań, edukacja, dieta, styl życia i zachowanie aktywności życiowej i ruchowej są tak samo ważne w terapii cukrzycy w wieku podeszłym jak zoptymalizowana farmakoterapia.
Opracowane na podstawie: Internet / Styczeń 2015
Marek Kowrach