Ruth Peters i wsp – Treating hypertension in the very elderly: benefits, risks, and future directions, a focus on the hypertension in the very elderly trial LINK: Eur Heart J online
Osoby w wieku podeszłym są najszybciej rosnącą populacją. W roku 1960 osoby w wieku 80 lat i powyżej stanowiły ok. 1,4% populacji. W roku 2010 odsetek ten wzrósł do 3,0% i przewiduje się, że w 2040 roku osiągnie on 8,4%.
Częstość występowania nadciśnienia tętniczego (NT) jest także większa w starszych grupach wiekowych. NT nawet w późnym okresie życia wiąże się z większym ryzykiem sercowo-naczyniowym. Należy bardzo starannie rozważyć korzyści i ryzyko leczenia NT (działanie niepożądane leków, potencjalnie niebezpieczne interakcje lekowe) u osób w wieku podeszłym.
Peters i wsp. dokonali przeglądu danych dotyczących leczenia hipotensyjnego w tej grupie wiekowej, szczególnie uwzględniając wyniki badania HYVET (Hypertension in the Very Elderly Trial), w którym wiek min. 80 lat stanowił kryterium włączenia do badania.
Do roku 2008 nie udowodniono korzyści z leczenia hipotensyjnego u pacjentów w wieku podeszłym, a rekomendacje w tym zakresie były bardzo ostrożne. W1999 roku przeprowadzono metaanalizę badań obejmujących osiemdziesięciolatków (n=1670), która wykazała zmniejszenie częstości występowania udarów oraz poważnych zdarzeń sercowo-naczyniowych u chorych leczonych hipotensyjnie. Obserwowano jednak także 14% wzrost śmiertelności całkowitej w przypadku uwzględnienia jedynie badań podwójnie zaślepionych.
W 2002 roku ukazały się wyniki badania SCOPE (Study on Cognition and Prognosis in the Elderly) oraz badania HYVET Pilot (the Hypertension in the Very Elderly pilot trial). Niestety w badaniu SCOPE dopuszczalne było dodatkowe stosowanie leczenia hipotensyjnego i tylko 16% w grupie placebo nie otrzymało ostatecznie aktywnego leku, a różnica ciśnienia tętniczego pomiędzy grupami wyniosła jedynie 3,2/1,6 mmHg. Wyniki badania HYVET Pilot potwierdziły wcześniejsze obserwacje: uniknięcie jednego udaru mózgu wiązało się z wystąpieniem jednego dodatkowego zgonu.
W 2008 roku ogłoszono wyniki podwójnie zaślepionego i kontrolowanego placebo badania HYVET. Do badania włączono 3845 pacjentów w 80 roku życia lub starszych z ciśnieniem tętniczym ≥160 mm Hg. Zaobserwowano zaskakującą, istotną statystycznie 21% redukcję całkowitej śmiertelności (iloraz ryzyka [HR] 0,79; 95% CI 0,65–0,95; p=0,02) oraz 32% redukcję ryzyka udaru (HR 0,63; 95% CI 0,47–0,98, p=0,04). Również częstość występowania zdarzeń sercowo-naczyniowych ogółem oraz niewydolności serca była niższa (odpowiednio HR 0,66; 95% CI 0,53–0,82 oraz HR 0,36; 95% CI 0,22–0,58).
Wyniki roczne otwartej części badania (po zakończeniu fazy podwójnie ślepej) sugerują utrzymującą się redukcję śmiertelności. Badanie HYVET nie dostarczyło natomiast dowodów na zwiększone ryzyko złamań, demencji, depresji i gorszej jakości życia u osób powyżej 80 roku życia leczonych hipotensyjnie. Otwarty pozostaje natomiast problem zjawiska krzywej J dla wartości ciśnienia tętniczego oraz wyważenie korzyści i ryzyka leczenia NT u osób w wieku starczym (90 lat i więcej), a także pacjentów szczególnie wątłych (z zespołem kruchości, ang. frailty) a także rezydentów domów opieki i osób z zaburzeniami poznawczymi.
Opracowane na podstawie: European Heart Journal / 2 grdia 2013
Ewa Kowalik