Nancy A. Rigotti i wsp – Managing tobacco use: the neglected cardiovascular disease risk factor LINK: Eur Heart j 2013:34:3259
Na łamach European Heart Journal ukazała się praca Nancy A. Rigotti dotycząca leczenia uzależnienia od tytoniu.
Palenie papierosów jest wiodącą modyfikowalną przyczyną zgonów na całym świecie i odpowiada za ponad pięć milionów zgonów rocznie (12% wszystkich zgonów). Jest także głównym czynnikiem ryzyka zdarzeń sercowo naczyniowych (cardiovascular disease, CVD).
CVD powoduje 29% zgonów związanych z paleniem papierosów. Około połowa nałogowych palaczy umrze z powodu chorób odtytoniowych, tracąc średnio 10 lat życia w porównaniu z osobami, które nigdy nie paliły. Ekspozycja na dym tytoniowy u niepalących (secondhand smoke, SHS) zwiększa ryzyko CVD.
Korzyści z zaprzestania palenia odnoszą wszyscy palacze, niezależnie od wieku i ilości wypalanych papierosów. Zwiększone ryzyko CVD jest odwracalne, a zaprzestanie palenia tytoniu po zawale serca zmniejsza indywidualne ryzyko zgonu z powodu CVD o 36% w przeciągu dwóch lat.
Zaprzestanie palenia jest głównym elementem strategii prewencji pierwotnej i wtórnej CVD, jednak kardiolodzy nikotynizmowi często poświęcają mniej uwagi niż innym czynnikom ryzyka, pomimo dostępności metod wspomagających walkę z nałogiem o potwierdzonej skuteczności. Zarówno wsparcie psychospołeczne jak i farmakoterapia to efektywne metody pomagające rzucić palenie, zwłaszcza stosowane równocześnie. Interwencje psychospołeczne z użyciem metod kognitywno-behawioralnych zwiększają odsetek rocznej abstynencji, co zostało potwierdzone w badaniach.
Lekami pierwszego rzutu są: nikotynowa terapia zastępcza, bupropion i wareniklina, skuteczne i możliwe do stosowania także u pacjentów z CVD. Cytyzyna, częściowy agonista receptora nikotynowego, nie ma aktualnie wskazań w krajach Europy Zachodniej i USA, chociaż wykazano jej skuteczność w randomizowanych badaniach. Lekami drugiej linii są nortryptylina i klonidyna.
Lekarze powinni pytać każdego pacjenta o to, czy pali papierosy lub jest narażony na SHS, zalecać wszystkim palaczom zaprzestanie palenia oraz wprowadzenia zasady niepalenia w domu i samochodzie. Należy też zaoferować wszystkim palącym krótkie porady antynikotynowe w gabinecie, farmakoterapię oraz poinformować o lokalnych programach wsparcia psychosocjalnego dostępnego osobiście lub telefonicznie.
Nikotynizm, jak wszystkie choroby przewlekłe, wymaga długotrwałej terapii. Należy zajmować się nim tak samo intensywnie, jak innymi czynnikami ryzyka CVD, a kardiolodzy powinni wspierać strategie polityki społecznej zmierzające do ograniczenia uzależnienia od tytoniu.
Opracowane na podstawie: European Heart Journal / 7 listopada 2013
Magdalena Wiśniewska