Emily D. Parker, i wsp – Comparative Effectiveness of 2 Beta-Blockers in Hypertensive Patients LINK: Arch Intern Med. 2012;172:1406
W randomizowanych badaniach klinicznych wykazano skuteczność niektórych beta adrenolityków w zapobieganiu zdarzeniom sercowo-naczyniowym u pacjentów z niewydolnością serca lub po zawale serca. Leki beta adrenolityczne są także szeroko stosowane w leczeniu nadciśnienia tętniczego, jako jedna z klas leków zalecanych w terapii pierwszego rzutu. Ich skuteczność w prewencji zdarzeń sercowo-naczyniowych u pacjentów z nadciśnieniem tętniczym oraz zjawisko efektu klasy są jednakże obecnie przedmiotem gorącej dyskusji.
W dwóch badaniach klinicznych wykazano, iż atenolol mniej skutecznie niż inne leki hipotensyjne zapobiegał zdarzeniom sercowo-naczyniowym u pacjentów z nadciśnieniem tętniczym. Status beta blokerów jako leków pierwszego rzutu w terapii nadciśnienia tętniczego stanął więc pod znakiem zapytania. Według niedawno opublikowanej metaanalizy uwzględniającej wymienione badania, beta blokery mniej skutecznie niż inne leki zapobiegają udarom mózgu, jednak zarówno autorzy pracy jak i redaktorzy czasopisma podkreślali, iż dane dla beta adrenolityków innych niż atenolol są skąpe i wnioski z metaanalizy mogą nie dotyczyć całej grupy leków. Poszczególne beta adrenolityki charakteryzują się bowiem różną farmakokinetyką.
Różnice w zakresie lipofilności, biodostępności i metabolizmu pomiędzy atenololem a winianem metoprololu mogą mieć wpływ na właściwości kardioprotekcyjne tych leków. Wykorzystując elektroniczne dane medyczne z rejestru Cardiovascular Research Network Hypertension, Parker i wsp. porównali częstość występowania zawału serca, niewydolności serca i udaru mózgu u pacjentów bez chorób układu sercowo-naczyniowego w wywiadzie, u których po raz pierwszy w latach 2000-2009 włączono do leczenia nadciśnienia tętniczego leki z grupy beta adrenolityków. Wykorzystano model proporcjonalnego ryzyka Coxa do oceny związku pomiędzy stosowaniem atenololu lub metoprololu a występowaniem zdarzeń sercowo-naczyniowych zarówno kontrolując wpływ innych zmiennych objaśniających (n=120 978), jak i z wykorzystaniem metody propensity score matching [PSM] (n=22 352).
W czasie obserwacji trwającej średnio 5,2 roku zarejestrowano 3517 zawałów serca, 3272 epizodów niewydolności serca oraz 3664 udarów mózgu. W przypadku stosowania atenololu iloraz ryzyka wystąpienia zawału serca, niewydolności serca i udaru mózgu wyniósł odpowiednio 0,99 (95% przedział ufności [CI] 0,97-1,02), 0,99 (95% CI 0,96-1,01) oraz 0,99 (95% CI 0,97-1,02). Wykorzystując metodę PSM uzyskano podobne rezultaty.
Podsumowując, nie stwierdzono istotnych różnic w częstości występowania zdarzeń sercowo-naczyniowych u chorych z nadciśnieniem tętniczym leczonych atenololem lub winianem metoprololu. W przypadku braku randomizowanych badań klinicznych, duże rejestry, takie jak rejestr wykorzystany w przedstawianej pracy, mogą umożliwić porównawczą ocenę skuteczności leków.
Opracowane na podstawie: Jama Internal Medicine / 8 października 2012
Ewa Kowalik